Üretim azalıyor, fiyatlar artıyor

Hayvancılıkta girdi maliyetlerinde yüksek artış nedeniyle üretimde daralma yaşanmasına rağmen Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) resmi verileri tam tersini söylüyor. TÜİK’e göre bir önceki yıla göre hem sığır sayısında hem de süt üretiminde yüzde 6,9 artış olmuş. Süt ve süt ürünleri üretimi de 2018’de artarken 2019 yılından itibaren üretimde azalma resmi rakamlara ancak yansımış.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yayınlanan hayvancılık istatistiklerine göre Türkiye geçtiğimiz yıl hayvancılıkta büyük başarılara imza attı. 2018 yılında hayvansal ürün üretim değerleri içinden birinciliği yüzde 44,2 oranı ile süt, ikinciliği yüzde 41 oranıyla kırmızı et aldı. Süt ve süt ürünleri üretim değeri 2018’de önceki yıla göre yüzde 21,6 artarak 28,8 milyar liradan 35 milyar liraya ulaştı. Kırmızı et üretim değeri ise 2018’de yüzde 5,3 artarak 30,9 milyar liradan 32,5 milyar liraya çıktı.

Resmi verilere göre geçen yıl Ağustos ayından itibaren yaşanan ekonomik durgunluk hayvancılığa neredeyse hiç yansımamış. 2018’de bir önceki yıla göre sığır sayısı yüzde 6,9 artışla 15,9 milyon başa, manda sayısı yüzde 10,5’lik artışla 161 bin baştan 178 bin başa çıkmış. Aynı şekilde koyun sayısı yüzde 4,5, keçi sayısı ise yüzde 2,17 artış göstermiş.

HAYVANSAL ÜRÜNLERDE FİYAT ARTIŞI

TÜİK’in Hayvansal Ürün Fiyatları ve Üretim Değeri istatistiklerine bakıldığında kültür sığırının fiyatı bir önceki yıla göre yüzde 21,5 artarak 7 bin 347 TL, melez sığır fiyatı yüzde 26,7 artarak 6 bin 1 TL olurken, küçükbaş hayvanlardan; merinos koyun fiyatı yüzde 15,9 artışla 922 TL, kıl keçisi fiyatı ise yüzde 29,9 artışla 742 TL oldu.

Türkiye İstatistik Kurumu’nun verilerine göre inek sütü fiyatı bir önceki yıla göre yüzde 19,1 artarak 1,47 TL, koyun sütü fiyatı ise yüzde 14,7 artarak 2,77 TL oldu. Kırmızı et fiyatlarından; sığır eti fiyatı yüzde 4,8 artarak 28,76 TL, koyun eti fiyatı yüzde 14,5 artarak 31,85 TL olarak gerçekleşti.

Canlı hayvan değeri ise bir önceki yıla göre yüzde 24,1 artışla 146,2 milyar TL oldu. Büyükbaş hayvanların değeri bir önceki yıla göre yüzde 23,4 artarak 104 milyar TL, küçükbaş hayvanların değeri yüzde 32,6 artarak 37 milyar TL olurken, kümes hayvanlarının değeri ise yüzde 7,2 azalarak yaklaşık 4,9 milyar TL oldu.

Hayvansal ürün toplam üretim değeri 2018 yılında yüzde 13,2 artarak 79,1 milyar TL oldu. Toplam süt üretim değeri 35 milyar TL, bal üretim değeri yaklaşık 3,7 milyar TL, yumurta üretim değeri 7,5 milyar TL ve kırmızı et üretim değeri 32,5 milyar TL oldu.

İÇME SÜTÜ VE PEYNİR ÜRETİMİNDE AZALMA VAR

Türkiye İstatistik Kurumu, Nisan ayında Şubat 2019’a ilişkin süt ve süt ürünleri üretimi verilerini açıkladı. Buna göre, Şubat ayında toplanan inek sütü miktarı, geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 7,8 azaldı. İçme sütü ve inek peyniri üretimi de geriledi. Şubatta geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 7,8 azalarak 751 bin 17 ton oldu. Ticari süt işletmeleri tarafından gerçekleştirilen içme sütü üretimi de yüzde 16,5 azalarak 128 bin 986 tona geriledi.

Aynı dönemde inek peyniri üretimi yüzde 2,8 azalışla 54 bin 757 tona düştü. Koyun, keçi, manda ve karışık sütlerden elde edilen peynir çeşitleri üretimi ise yüzde 67,5 azalarak 743 ton oldu. Yoğurt üretimi, şubatta geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 1,2 düştü ve 89 bin 116 ton oldu. Ayran üretimi ise yüzde 1,8 azalarak 53 bin 527 tona geriledi. Şubat’ta mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış toplanan inek sütü miktarı bir önceki aya göre yüzde 2,2 azalırken; takvim etkisinden arındırılmış toplanan inek sütü miktarı ise geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 7,8 azaldı.

ET ÜRETİMİ AZALDI

Bu arada 2018 yılının son çeyreğinde toplam kırmızı et üretimi kurban bayramının gerçekleştiği bir önceki çeyreğe göre yüzde 23,5, bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 12,1 oranında azaldı. Toplam kırmızı et üretimi içinde sadece kesimhanelerde üretilen kırmızı et miktarı ise 185 bin 324 ton olarak gerçekleşti.

Sığır eti üretimi 239 bin 703 ton olarak tahmin edildi. Sığır eti üretimi bir önceki çeyreğe göre yüzde 21,8, bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 7,8 oranında azaldı.

Koyun eti üretimi 17 bin 902 ton olarak tahmin edildi. Koyun eti üretimi bir önceki çeyreğe göre yüzde 37,3, bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 31,2 oranında azaldı. Keçi eti üretimi ise 9 bin 107 tonluk üretimi ile bir önceki çeyreğe göre yüzde 54,8 azaldı.

Hayvancılık ve hayvansal ürün üretimi ile ilgili verilerde de üretimdeki azalma ve fiyatlardaki artış gizlenemiyor. Hayvancılık politikalarının üretime değil ithalata dayanması sonucunda hayvan yetiştiricisi ve süt üreticisi işlerini sürüdüremez noktaya geldiler.

Yem hammaddelerinde dışa bağımlı yapı nedeniyle artan döviz kurları hayvancılıktaki üretimi doğrudan olumsuz etkiliyor. Taşıma yemle ve ithal ikame sistemle hayvancılığı sürdürmekte ısrar edilirse üretimdeki azalmadan “üretimden kopuş” aşamasına geçilebilir. Ayrıca hayvansal ürün piyasalarında çiğ süt ve kırmızı et başta olmak üzere üreticinin fiyat belirleyememesi de üretimi olumsuz etkileyen faktörlerin başında geliyor.