Tezekten teşvike Sütaş’ın Bingöl macerası

Sütaş Yönetim Kurulu Başkanı Muharrem Yılmaz Bingöl’e yapacağı yatırımı 6 yıl önce açıkladı. Dönemin Kalkınma Bakanının memleketine yapılacak bu yatırım önce çeşitli engellerle karşılaştı ardından “vatan hainliği” tartışması ve “Tezek” skandalı patlayınca proje askıya alındı. Sütaş’ın İzmir Tire’deki fabrikasının açılışını Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yapmasıyla proje 135 milyar liralık dev teşvik paketine dahil edildi.

Sütaş’ın devlettten süper teşvik alarak yapacağı Bingöl yatırımının ilk işaretini Yönetim Kurulu Başkanı Muharrem Yılmaz, “Gündemimizde 80 milyon dolarlık yatırım var. Bunun önemli bölümünü Doğu’da hayvan çiftliği ve süt fabrikası kurmaya ayıracağım” sözleriyle açıklamıştı. 2012 yılında verdiği bu beyanatın ardından Doğu’daki yatırımın adresinin Bingöl olduğu ortaya çıkmıştı.

Sütaş’ın Doğu Anadolu bölgesindeki yatırımını Bingöl’e yapma kararında dönemin Kalkınma Bakanı Cevdet Yılmaz etkili olmuştu. Proje için bir taraftan Bingöl Havaalanının açılması beklenirken bir yandan da ilde uygun büyüklükte arazi arayışı devam ediyordu. Yatırım için planlanan büyüklükte bir arazinin toplu şekilde bulunmayışı nedeniyle Kalkınma Bakanı Yılmaz’ın da girişimleriyle arazi toplulaştırma işlemleri başlatıldı.

Bu arada Sütaş’ın Yönetim Kurulu Başkanı Muharrem Yılmaz TÜSİAD Başkanlığı koltuğuna oturmuş, Ocak 2014’te HSYK yasasıyla ilgili düzenlemeyi “Hukuktan şüphe edilen yerde yatırım yapılır mı?” diyerek eleştirmişti. Bu eleştiri üzerine Başbakan Recep Tayyip Erdoğan TÜSİAD Başkanı Yılmaz’ı “vatan hainliği” ile suçlamıştı. Ardından Haziran 2014’te “Tezek” skandalı patlamış ve Muharrem Yılmaz TÜSİAD Başkanlığından ayrılmak zorunda kalmıştı.

Sütaş’ın Bingöl projesi için arazi toplulaştırması devam ederken yaşanan “Vatan hainliği” polemiği ve “Tezek” skandalı üzerine yatırım askıya alındı. Toplulaştırılan arazinin Sütaş’a 49 yıllık kiralama ile verilmek istenmesi üzerine “Yatırım yapacağımız arazinin bize ait olmasını isteriz” diyen Muharrem Yılmaz, projeyi beklemeye aldı.

Bu arada Sütaş’ın Bingöl’den sonra gündemine aldığı İzmir’deki fabrika Tire Organize Sanayi Bölgesinde 2 yıl önce faaliyete başladı. 23 Aralık 2016’da yapılan açılışa Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Başbakan Binali Yıldırım başta olmak üzere çok sayıda davetli katıldı. Sütaş’ın Tire’deki tesislerini Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın açması ile Yılmaz ile Erdoğan arasında yaşanan ve Yılmaz’ın TÜSİAD Başkanlığını bırakmasıyla sonuçlanan gerilim yerini işbirliğine bırakmış oldu. Bu açılışın ardından Sütaş’ın Bingöl’de yapacağı yatırım Proje Bazlı Teşvik Sistemi kapsamına alındı.

19 firmaya ait 23 projeyi kapsayan 135 milyar liralık dev teşvik paketine Sütaş’ın Bingöl’de yapacağı yatırımın da yer aldığını ilk olarak Cumhurbaşkanı Erdoğan açıkladı. Konuya ilişkin Resmi Gazete’de yayımlanan Bakanlar Kurulu kararında, Sütaş’ın Doğu Anadolu Sütçülük Projesi Bingöl Entegre Tesislerinin yatırım tutarı 647 milyon lira, istihdam edilecek kişi sayısı bin 90 olarak açıklandı.

20 Mayıs 2018’de Resmi Gazete’de yayınlanan karar ile de öngörülen toplam sabit yatırım tutarı 733 milyon 709 bin 212 lira, istihdam edilecek kişi sayısı 40’ı nitelikli olmak üzere bin 52 olarak revize edildi. Proje Bazlı Teşvik Sistemi kapsamında Sütaş Süt Ürünleri A.Ş. tarafından Bingöl’de yapılacak entegre teknik büyükbaş hayvancılık yatırımına sağlanan desteklerden bazıları şöyle…

Söz konusu yatırım, KDV istisnası, gümrük vergisi muafiyeti, KDV iadesi, yatırım yeri tahsisi ve altyapı desteği gibi yardımlardan yararlanacak. Kurumlar vergisi indirimi alacak yatırım için vergi indirim oranı yüzde 100, yatırıma katkı oranı yüzde 38 ve yatırıma katkı tutarının yatırım döneminde kullanılabilecek oranı yüzde 100 olacak.

Program yatırım döneminde başlamak üzere azami tutar sınırı olmaksızın 10 yıl sigorta primi işveren hissesi desteği ile 10 yıl süreli gelir vergisi stopajı desteğinden de yararlanacak. Söz konusu yatırıma sağlanacak nitelikli personel desteği ise azami 55 milyon lira olacak. Nitelikli personel desteği, her bir nitelikli personel için asgari ücretin aylık brüt tutarının 20 katını geçmemek üzere 5 yıl süreyle uygulanacak.

Enerji desteği kapsamında, işletmeye geçiş tarihinden itibaren 10 yıla kadar 60 milyon lirayı aşmamak üzere enerji tüketim harcamalarının yüzde 50’si karşılanacak.

Ayrıca söz konusu yatırıma, 400 milyon lirayı aşmamak üzere kredi kullanım tarihinden itibaren azami 10 yıl faiz veya kar payı desteği sağlanacak. Faiz desteği, sabit yatırım tutarının yüzde 80’ine kadar bir veya birden fazla aracı kurumdan kullanılacak Türk lirası, döviz veya dövize endeksli yatırım kredilerine ödenen faiz veya kar payının yüzde 80’i Ekonomi Bakanlığınca karşılanmak üzere itfa planının Bakanlığa gönderildiği tarihten itibaren yapılacak kredi geri ödemeleri için uygulanacak.

Bingöl’de yapılacak entegre teknik büyükbaş hayvancılık yatırımının süresi, başlangıç tarihi olan 11 Nisan’dan itibaren 6 yıl olarak öngörülüyor. Yatırımın bu sürede bitirilememesi halinde Ekonomi Bakanlığı tarafından bu sürenin yarısı kadar daha ek süre verilebilecek.

Yatırımla, 6 bin 500 baş damızlık süt sığırı yetiştiriciliği, 10 bin baş süt yönlü büyükbaş hayvan yetiştiriciliği ve 5 bin baş et yönlü büyükbaş hayvan yetiştiriciliğinin yapılması öngörülüyor. Yatırımın süt işleme kapasitesinin ise günlük bin 63 ton olması beklenirken, biyogazdan yıllık 39 bin megavat elektrik üretimi hedefleniyor.

Sütaş’ın Bingöl yatırımı için 20 Temmuz’da Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli ile makamında görüşen Yönetim Kurulu Başkanı Muharrem Yılmaz, Bakan Pakdemirli ile görüşmeden üç gün önce Dünya gazetesi üzerinden şu mesajı verdi:

“Sağlık ve Gıda Kurulu, Bakanlık yeni bir sistem var. Sayın Cumhurbaşkanımızın bu katkısı çok değerli. Tarım Bakanlığı, kurullar ile daha etkin bir tarım yönetimi olabilir. Mevzuat konusunda önemli adımlar atıldı.”

Bingöl yatırımında zorluklar çıkarılması, vatan hainliği suçlaması ve tezek skandalının ardından TÜSİAD Başkanlığından istifa etmek zorunda kalan Sütaş Yönetim Kurulu Başkanı Muharrem Yılmaz’ın, süper teşvik alınca siyasi iktidara sıcak mesajlar vermesi dikkat çekti. Sütaş’ın Bingöl serüvenini sizin için izlemeye devam edeceğiz.