Sokak sütü yasağı başka bahara

Tarım Bakanı Faruk Çelik, tüketiciye çiğ süt satışını düzenleyen ve sütün sokakta satışını önlemeyi amaçlayan tebliğin Resmi Gazete’de yayımlanmak üzere Başbakanlığa gönderildiğini açıkladı. Karardan küçük işletmelerin zarar göreceğini ve bunun da referanduma olumsuz yansıyacağını savunan çeşitli kesimler “Zamanlama manidar” diyerek Bakan Çelik’e tepki gösterdiler. Tepkiler üzerine Bakanın 26 Ocak’ta yaptığı açıklama Bakanlık sitesinden kaldırıldı.

Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanı Faruk Çelik 26 Ocak 2017’de Bakanlıkta düzenlediği basın toplantısında çiğ sütün Türkiye’de yaygın kullanıldığına işaret ederek, sağlıklı ve güvenli tüketim için vatandaşa doğrudan çiğ süt satışına ilişkin yeni düzenleme öngördüklerini belirtti. Çelik, bu amaçla tüketiciye doğrudan çiğ süt satışını düzenleyen tebliği hazırlayarak Başbakanlığa gönderdiklerini dile getirdi.

Çiğ süt doğrudan tüketiciye veya yerel perakendeciye satılacak

Bu kapsamda vatandaşa çiğ süt satışının ancak hastalıklardan ari işletmelerden yapılabileceğini söyleyen Çelik, bu işletmelerin ürettiği süt miktarının ise yıllık 1 milyon 300 bin ton civarında olduğunu kaydetti. Ayrıca Bakanın açıklamasına göre, çiğ süt tüketiciye sağımdan itibaren 24 saat içinde satılabilecek. Üretici süte soğutma dışında hiçbir işlem uygulayamayacak. Çiğ süt tüketiciye tek kullanımlık malzemeden yapılmış ambalaj içinde veya tüketici tarafından verilen kaba konarak arz edilebilecek.

Çiğ süt üreticileri sütünü doğrudan tüketicilere veya yerel perakendecilere satabilecek. Yerel perakendeciler ise aldıkları çiğ sütü sadece tüketiciye satabilecekler. Faruk Çelik, yapılan düzenleme ile çiğ sütün son tüketiciye arzında mesafe konusunun da dikkate alındığını belirterek, çiğ sütü otomatik satış makineleri ile satmak isteyen üreticiler üretildiği yerden mesafenin 200 kilometre yarıçapını geçemeyeceğini vurguladı. Tek kullanımlık ambalajda yapılacak satışlar ise üretim yerinden 500 kilometre yarıçap içerisinde yapılacak.

Kayıtlar günlük tutulacak

Üreticinin sattığı sütün günlük kaydını tutma konusunda sorumlu kılınacağına işaret eden Çelik şöyle konuştu: ”Çiftçi, günlük sattığı süt miktarı, yedirdiği yemin niteliği ve kökeni, hayvanlarda tedavi uygulanıyorsa kullandığı ilaç ve hastalığı, sütü perakendeciye sattıysa sattığı perakendecinin işletme bilgilerinin kaydını tutmak ve bu kayıtları 12 ay boyunca muhafaza etmek zorunda.”

Ambalajında yer alacak bilgiler

Ambalaj konusunda da son derece önemli değişiklikler ve düzenlemeler getirildiğini anlatan Çelik: ”Ambalajda ürünün adı, hangi hayvanın sütü olduğu, üreticinin adı, soyadı ve ticari unvanı, adresi ve hayvancılık işletme numarası, sağım tarihi ve saati, son tüketim tarihi ile ‘Kullanmadan önce kaynatınız’ ve ‘0-4 santigrat derecede buzdolabında muhafaza ediniz’ uyarıları yer alacak. Ayrıca yapılan bu düzenleme ile çiğ süt satışında aracı sayısı azalacak ve çiğ süt daha uygun fiyatlarla tüketiciye sunulmuş olacak. Nihai amacımız tüketicinin sağlıklı çiğ süte daha kolay ve ucuz olarak ulaşmasını sağlamaktır”diye konuştu.

Sağlıksız süt hastalık riskini artırır

Sağım hijyeni ve muhafaza şartlarına uyulmadan tüketiciye satılan sütün sağlıksız olduğuna dikkati çeken Çelik, çok yaygın bir şekilde bazı çevrelerin çiğ sütün tüketilmesi, evde yoğurt yapılması şeklinde tavsiyelerde bulunduğunu ancak çiğ süt tüketiminin nasıl olması gerektiğinin belirlenmesinin önem arz ettiğini ve tebliği bu sebeple hazırladıklarını açıkladı. Sağlıksız çiğ sütün brusella, tüberküloz gibi hayvan hastalıklarının insanlara geçişi için risk taşıdığını belirten Çelik, “Evet çiğ süt tüketelim ama hangi çiğ süt, nasıl çiğ süt konusunun cevabı olsun diye bu tebliğ şu anda Başbakanlığa gönderilmiş bulunuyor” dedi.

Uyum süreci 6 ay olacak

Tebliğin yayımından itibaren 6 aylık bir uyum süreci olacağını ifade eden Çelik, ari işletmelerin bu uygulamaya hemen başlayabileceğini bildirdi.Çelik, Türkiye’deki ari işletmelerden 1 milyon 300 bin ton süt elde edildiğini, tebliğin ari işletme sayısının artmasını da teşvik edeceğini belirtti. Düzenleme ile denetimin çok daha kolay olacağını, keyfi uygulamaların önüne geçilebilecek bir sistemin hayata geçirileceğini dile getiren Çelik, cezai işlemlerin de Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu’na tabi olacağını kaydetti.

SOKAK SÜTÜ YASAĞI TERS TEPTİ

Bakan Faruk Çelik’in 26 Ocak’ta yaptığı bu açıklamalar üzerine çeşitli kesimlerden hükümete sert eleştiriler gelmeye başladı. Hem çiftçi hem tüketici kesimi karara tepki gösterdi. Bu tepkiler üzerine Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a yakınlığı ile bilinen Türkiye Gazetesi Yazarı Fuat Uğur çok sert bir yazı kaleme aldı. Kararın küçük aile işletmelerini zora sokacağını, bunun da referanduma olumsuz yansıyacağını dile getiren Uğur, açıklama için “Zamanlama manidar” ifadesini kullandı.

28 Ocak tarihinde Türkiye Gazetesinde yayınlanan “Sayın Faruk Çelik içiniz rahat mı?” başlıklı yazısında Fuat Uğur, Bakanlığın çiğ süt satışıyla ilgili kararını sert ifadelerle eleştirdi. Referandum sürecinde böyle bir kararın alınmasında zamanlamaya dikkat çeken Uğur, “Zamanlama da müthiş hani” diyerek Bakan Çelik’i bu karardan dolayı eleştirdi.

Fuat Uğur, “Sokaktaki çiğ süt satışı yasaklanmış. Bunun yerine vatandaşlar artık çiğ süte “ari çiftlik”lerden ve işletmelerden, marketlerden ulaşabilecek” diyerek şöyle yazdı: “Eh tüm şartları okuduktan sonra küçük süt üreticisinin artık el Fatiha okuduğunu tahmin edebiliyorsunuzdur. Çünkü tüm bunları yapabilmek için ciddi bir yatırım ve eleman çalıştırmak gerekiyor. Oysa biliyoruz ki çoğu aile işletmesi ya da bireysel olarak bu işi sürdürmekte. Bu karar genel kapsamda iyi gibi görünse de küçük üreticiyi tamamen dışlayan, süt üretimini parası olana bırakan ve tekelleşmeye yol açan bir özelliğe sahip.”

Yazısında “Küçük süt üreticilerinin ne düşündüğünü Sayın Çelik acaba işitiyor mu?”, “Adam ölüm döşeğinde öneri mi dinleyecek?” gibi sorular soran Fuat Uğur, “Misal bu işten ekmek kazanan binlerce ailenin nasıl perişan olacağını Sayın Bakan’ın 6 aylık sürede küçük işletmeler için tedbir alınacağını ve onlara önerilerinin olacağını söylemesi ise bu saatten sonra anlamsız” dedi.

“Çiğ süt fiyatı düşecekmiş. Boş hayal!”

Çiğ süt fiyatının bu kararla düşmesini beklemenin boş hayal olduğunu dile getiren Fuat Uğur, “Zamanlama da müthiş hani, diyecek yok. Tam referandum sürecine girerken. Ne diyelim bilemiyorum” dediği yazısında küçük üreticiyi korumak için şöyle bir öneride bulundu:

“Yapılması gereken önce küçük işletmelere yeni bir döneme girildiğini anlatmak ve onlara “Ari çiftlik” olabilmeleri için kredi imkânları sunmak ve yol göstermek, ondan sonra böyle bir kararı almak olmalıydı. Ama bizde işler hep tersinden yapıldığı için bu beni hiç şaşırtmadı. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanı Faruk Çelik gıda enflasyonunun Türkiye ekonomisine verdiği zararı keşke keşfetse ve gıda zincirindeki aracıların maksimize edilmiş aşırı kârlarını optimize edebilse aslında büyük bir iş başaracak. Ama bununla uğraşmak yerine ekmeğini sütten çıkaran üreticileri dımdızlak ortada bırakacak bu projenin kararını pat diye açıkladı.”

“ÇIĞ SÜT SATIŞININ YASAKLANMASI SÖZ KONUSU DEĞIL”

Bu eleştiriler üzerine Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanı Faruk Çelik 28 Ocak’ta yazılı bir açıklama yaparak, “Çiğ süt satışının yasaklanması gibi bir durum kesinlikle söz konusu değil” dedi.

Çelik yaptığı yazılı açıklamada, geçen günlerde çiğ sütün doğrudan arzına yönelik düzenlemenin detaylarını kamuoyu ile paylaştıklarını, ancak nihai amaç gözetilmeden ve konu tam anlaşılmadan bazı değerlendirmelerin yapıldığını gördüklerini dile getirdi.

Bakan Çelik’in maddeler halinde yaptığı açıklama şöyle:

• Bruselloz ve tüberkülozdan ari çiftlik hayvanlarından elde edilen, bakteri sayısı Türk Gıda Kodeksinde belirlenen limitlerin altında olan, herhangi bir antibiyotik kalıntısı içermeyen, sağımdan hemen sonra 4 oC’nin altına soğutulan ve nakil ile satış esnasında bu sıcaklıkta muhafaza edilerek tüketiciye ulaştırılan süt, sağlıklı ve güvenilir süttür.

• Bu durumda hangi şartlarda üretildiği, ne gibi araçlarla muhafaza edildiği, hangi ortam ve imkânlarla tüketiciye sunulduğu ve içinde neleri barındırdığı bilinmeden satışa sunulan hiçbir gıda ürünü güvenilir olamaz.

• Sağlıklı ve güvenilir çiğ sütü; bizzat üreticileri de doğrudan tüketiciye satabilir. Süt üreticilerinden süt alan yerel perakendeciler de tüketiciye satabilir.

• Dolayısıyla çiğ süt satışının yasaklanması gibi bir durum kesinlikle söz konusu değildir. Yapmış olduğumuz düzenleme ile sütün sağımından bizzat tüketiciye ulaşıncaya kadar ki aşamalarının olması gereken kriterlerini belirledik.

• Bu düzenlemeyi yapmaktaki bir diğer amacımız ise ülkemizdeki orta ve büyük ölçekli süt işletmelerinin ari işletme hüviyetine kavuşmalarını teşviktir.

• Ülkemizdeki ari işletmelerden 1 milyon 300 bin ton çiğ süt elde ediliyor. Bu işletmeler genelde orta ve büyük ölçekte olanlar. Yapmış olduğumuz düzenleme ile bu işletmelerin tamamını ari işletme olmaya da teşvik ediyoruz.

• Öte yandan ülkemizde 915 bin dolayında 10 baş ve altı aile işletmesi bulunuyor. Buralardaki süt üretim süreçlerinde ciddi bir sorun görünmüyor. Var olan sorunlar için de İşletme Bazlı Danışmanlık sistemimizde yer alan veterinerlerimiz, her türlü eğitici ve bilgilendirici faaliyetlerde bulunacaklardır. Bu işletmelerimizin süt üretimlerinin önünde her hangi bir engel bulunmamaktadır.

• Neticede biz her zaman üreticimizin ve tüketicimizin yanında olmayı sürdüreceğiz.

• Bir litre süt üretenin de bir ton süt üretenin de döktüğü alınteri bizim için kutsaldır, milli servettir.

• Tüketicilerimizin de sağlıklı ve güvenilir süte erişmelerini sağlamak asli görevlerimiz arasında olduğundan bu konuda üzerimize düşen vazifeleri yapmaya da devam edeceğiz.

SÜT ÜRETİCİLERİ MERKEZ BİRLİĞİNDEN BAKANA DESTEK ZİYARETİ

Çiğ sütün tüketiciye satışıyla ilgili düzenleme nedeniyle eleştirilerin odağında olan Tarım Bakanı Faruk Çelik’e küçük ölçekli süt üreticilerinin örgütü Türkiye Süt Üreticileri Merkez Birliğinin Genel Başkanı Tevfik Keskin’den destek geldi. Keskin’i Hayvancılık Genel Müdürü Osman Uzun ile birlikte makamında kabul eden Çelik, burada çiğ süt satışıyla ilgili düzenleme hakkında açıklamalarda bulundu.

Son günlerde tartışma konusu olan çiğ sütün vatandaşa direkt arzına ilişkin yapılan düzenlemenin amacının çiğ süt talebi olan kişilere en yakın yerden sağlıklı çiğ süt temin edebilmek olduğunu belirten Çelik, konunun aile işletmesi ile irtibatlandırılmasının yanlış olduğunu, ari işletmelerin marketlerde satacakları sütün özelliklerini ve kriterlerini ortaya koyduklarını vurguladı.

Çelik, ari işletmelerde gerekli ekipmanlarla çiğ sütün 4 santigrat derecenin altına soğutularak uygun cihazlar ile 24 saat içerisinde tüketiciye ulaştırılacağını belirterek, süt arzında bir sorun olmadığını ancak tüketimi artırmak için çaba gösterdiklerini ifade etti. Çelik açıklamasında, “Son dönemlerde çiğ süt tüketimi ile ilgili yoğun bir talep oluşmaya başladı. Bu talep en yakın yerden vatandaşla çiğ sütün buluşmasına dönüşebilir mi? Ama bunun da sağlıklı olması gerekli, rastgele bir pazarın oluşması söz konusu olamaz. Amacımız sağlıklı gıda ile tüketicimizi buluşturmaktır. Bu konuda maksatlı yayın yapanları da kınıyorum. Bunlar adeta sağlıksız gıdaya vatandaşın erişimi gibi bir yaklaşımı ortaya koymaktır ki bu da kabul edilebilir değildir” ifadelerini kullandı.

Keskin de, Türkiye’deki süt üreticilerinin yaklaşık yarısını temsil ettiklerine dikkati çekerek, çiğ sütün vatandaşa direk arzını yıllardır talep ettiklerini dile getirdi. Buradaki amacın kaliteli sütün vatandaşlar ile buluşmasının sağlanması olduğunu ifade eden Keskin, bir ineği bulunan üreticinin de ari işletme olabildiğini, bu düzenlemenin, küçük üreticileri yok etmek değil, daha çok kaliteli süt üretimini teşvik etme gibi bir sonucunun olacağını söyledi.

SÜT SANAYİCİLERİ DÜZENLEMEYİ SAVUNDU

Konuya ilişkin bir destek de Ambalajlı Süt ve Süt Ürünleri Sanayicileri Derneği (ASÜD) Yönetim Kurulu Başkanı Harun Çallı’dan geldi. Kayıt dışı, her türlü denetimden uzak sokak sütü satışlarına karşı olduklarını dile getiren Çallı, çiğ sütün doğrudan tüketiciye satışına yönelik yasal düzenlemeden ötürü Bakan Çelik’e destek verdiklerini dile getirdi.

Aynı zamanda Ulusal Süt Konseyi Başkanı da olan Çallı’nın konuyla ilgili değerlendirmesi şöyle:

“Sayın Bakanın açıklamalarında, çiğ süt satışının sadece ari işletmeler ile çiftliklerden yapılacağını açıklamasını ve sokak sütünün yasak olacağını söylemesini çok önemli buluyoruz. Ancak endişemiz, bu noktanın dikkate alınmayıp, tüketicinin sokak sütüne yönelmesi. Bu, toplum sağlığını büyük bir risk ile karşı karşıya bırakacaktır.

Çiğ süt satışının hastalıklardan ari, hijyenik ortamlarda, kaliteli süt üreten işletme ve çiftliklerle sınırlandırılması, bu işletmelerin bir yandan çiğ süt kalitesi, diğer yandan da ambalajlı satış için yatırım yapmalarını da beraberinde getirecektir.

Bu durum, çiğ süt kalitesinin istenilen seviyede olmadığı ülkemizde süt kalitesinin yükselmesi adına olumlu bir adımdır. Ayrıca sütün yerel perakendecilerde ambalajlı olarak satılması, tüketici sağlığı için çok önemlidir. Çünkü sütün dışardan olası bulaşanlara karşı korunmasını sağlayan en önemli faktör olan ambalaj, üründe izlenebilirliği sağlayarak, güvenli tüketimin garantisini vermektedir.

Ancak çiğ süt satışı konusundaki bu sınırlamaların tüketiciye iyi anlatılması gerekmektedir. Zira bu nokta dikkate alınmayıp, tüketicinin sokak sütüne yönelmesi, toplum sağlığını büyük bir risk ile karşı karşıya bırakacaktır. Bu bakımdan her türlü denetimden uzak, kayıt dışı sokak sütü satışları mutlaka engellenmelidir. Caydırıcı tedbirlerle desteklenmiş, daha yoğun denetimler yapılmalıdır.”

“Çiğ süt satışı küçük işletmelerin altından kalkamayacağı bir iş”

Soğuk zincire alınmadığı takdirde kısa sürede sağlığa zararlı bakterilerin oluşumuna açık olan çiğ süt satışının zorluğuna dikkat çeken ASÜD Başkanı Çallı, bu işin altından küçük işletmelerin kalkamayacağını şu sözlerle dile getirdi:

“Çiğ sütün gerçekten hayvan hastalıklarından ari işletmeler ve çiftliklerde, hijyenik ortamlarda, standartlara uygun olarak elde edilmesi ve belirlenen sürede satışa sunulması gerekiyor. Bunun için işletme ve çiftliklerde hayvan hastalıklarının kontrolü çok sıkı bir şekilde yapılmalıdır. Bu da küçük işletmelerin altından kalkamayacağı kadar masraflı ve zor bir işlemdir.”

BAKANLIK SİTESİNDE BAKAN ÇELİK’E SANSÜR

Çiğ sütün tüketiciye satışı ile ilgili düzenleme süt sanayicileri ve Bakanlığa bağımlı üretici örgütleri tarafından desteklense de tabanda ciddi rahatsızlıklara yol açtı. Çiğ süt üreticileri, satıcıları ve tüketicileri bu düzenleme nedeniyle büyük bir hayal kırıklığı yaşıyor. Karar nedeniyle iktidar partisine ve Hükümete karşı tepkilerini referandumda “Hayır” oyu vererek göstereceklerini çeşitli platformlarda dile getiriyorlar.

Bu tepkiler üzerine Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanı Faruk Çelik’in 26 Ocak 2017’de düzenlediği basın toplantısında yaptığı açıklamalar Bakanlık internet sitesinden tamamen kaldırıldı. Basın toplantısıyla ilgili haber metni, video ve fotoğraflar tümüyle siteden silindi.

26 Ocak’taki basın toplantısında Bakan Çelik’in açıklamalarıyla ilgili haberin yer aldığı sayfaya (http://www.tarim.gov.tr/ haber/1104/Cig-sutun-tuketiciye-dogrudansatisina-yeni-duzenleme-geliyor) artık erişilemiyor. Haberin linkini tıkladığımızda “Aradığınız içerik yayından kaldırılmış veya silinmiş olabilir” ifadesi karşımıza çıkıyor.

Bu da gösteriyor ki, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanı Faruk Çelik’in çiğ sütün tüketiciye doğrudan satışıyla ilgili düzenleme konusundaki ilk beyanatları geriye dönük olarak silinmiş. Böylece tüketiciye çiğ süt satışına yönelik yasal düzenleme ya referandum sonrasına bırakıldı ya da uzun süre gündeme gelmemek üzere rafa kalktı.

>> Süt Dünyası

2006 yılından beri yayınını sürdüren tarafsız ve bağımsız medya kuruluşudur. Süt Dünyası Dergisi kurulduğu günden bu yana ilkelerinden taviz vermeden yayıncılık faaliyetine devam ediyor. Süt Dünyası Dergisi Haber Merkezi tarafından hazırlanan her türlü içerik "Süt Dünyası" imzası ile yayınlanmaktadır.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.