Türkiye’de sanayi ve hizmet sektörlerinde olduğu üzere 1980’li yıllardan itibaren tarımda da neo-liberal politikalar uygulandı. Bu bağlamda aile işgücü temelli küçük ve orta ölçekli işletmeler yerine endüstriyel tarımsal işletmeler öne çıkarıldı ve desteklendi. Neo-liberal politikalar sonucu Türkiye’de tarımsal üretim ve gıdada neler oldu? Endüstriyel tarımla birlikte ekoloji tahrip oldu, toprak ve su kirlendi. Bitkisel üretim ile hayvan yetiştiriciliği birbirinden koparıldı. …
Devamını oku »Kovid-19 salgını ışığında tarımda ne yapalım?
Kim ne söylerse söylesin, Kovid-19 salgını dünyada uygulana gelen kapitalist üretim biçimi ve ilişkilerinin bir ürünü ve sonucu. Nedir bu üretim biçimi? Üretimi, büyük dev işletmelerde yapmak. Bu sanayide dev fabrikaları, tarımda dev tarımsal işletmeleri yarattı. Küçük ve orta ölçekli işletmeler dışlandı. Dev işletmeler çok yoğun şekilde iş ve işçi kapasitesini ortaya çıkardı. Üstelik kapitalist endüstriyel üretimin gıdaya erişimde yarattığı …
Devamını oku »Tarımın muhteşem dönüşü mü?
Önce çok bilinen bir konuyu anımsatarak tarımsal üretimimizi irdeleyelim. İnsanın önceliği karnını doyurmak değil mi? Maslow’un “İhtiyaçlar Hiyerarşisi Kuramı”ne göre insanın, en alttan en yükseğe doğru beş ihtiyaç düzeyi (basamağı) söz konusudur: Fizyolojik ihtiyaçlar (Beslenme, cinsellik, giyim, dinlenme, barınma-konut,vb) Güvenlik ihtiyacı (Fizikî güvenlik, sağlık, tasarruf, düzen ve istikrar, gelecek garantisi vb.) Bağlanma ihtiyacı (Sevme-sevilme, arkadaşlık, ilgi görme, bir gruba üyelik, …
Devamını oku »Virüsün öğrettiği dersler ve önlemler
Koronavirüs belasının sınıf ayrımı, daha doğrusu zengin-fakir ayrımı yapmadığı, ilk bakışta tüm insanlar arasında eşitlendiği sağladığını haberlerden öğreniyoruz. Doğru gibi gözüküyor. Ancak eşitlik olası oldu mu? Bu konuyu biraz kurcalamak ve birkaç soru sormak gerekiyor. Sağıtım aşamasında herkes, gelişmiş sağlık hizmetlerine erişmede eşit oldu mu? Kimi sektörler krizi fırsata çevirmedi mi? Liberal ekonomiyi savunanlar bile, özel hastanelere el konulmasını, sağlık …
Devamını oku »Tarım Şurası’na çağrılsaydım ne derdim?
18-21 Kasım 2019 tarihleri arasında Ankara’da “Tarım Şurası” yapıldı. Ardından “Sonuç Bildirgesi” açıklandı. Tarım Şurası’na çağrılsaydım ne derdim? Bir tarımcı ve akademisyen olarak özetle şunları söylerdim: Tarımsal KİT’ler yeniden kurulmalı Tarımsal KİT’lerin özelleştirilmesi ile tarımsal işletmelerin büyük çoğunluğunu oluşturan aile işgücü temelli küçük ve orta ölçekli tarım işletmeleri; aracılar, örgütlenmiş büyük sanayiciler ve dev alışveriş merkezleri karşısında pazarlık güçleri yok …
Devamını oku »Hayvancılıkta neden ithalatçı olduk?
Önce Ziraat Mühendisler Odası’nın yayınladığı “Hayvancılık Raporu”ndan bir alıntı yapalım. Rapora göre, hayvan ithalatı 1980’li yılların ortasına kadar önemsenmeyecek düzeyde iken 1985-1995 ile 2010 yılından sonraki dönemde ciddi derecede artış gösterdiği belirtilmekte. 2019 yılının ilk altı ayı dâhil olmak üzere son dört buçuk yılda yaklaşık 4 milyar dolar karşılığında 3,35 milyon baş sığır ve 110 milyon dolar karşılığında 765 bin …
Devamını oku »Hayvancılıkta üretim dışına nasıl itildik?
Türkiye tarımının üretimden pazarlamaya kadar birçok sorunu var. Ancak tarım içinde hayvansal üretim sorunlarının, bitkisel üretime oranla daha karmaşık, karmaşık olduğu kadar daha derinde olduğu görülüyor. Hayvancılığın genel görünümü ne? Türkiye’de hayvan sayısında son yıllarda önemli düşüşler olmuştur. Hayvan sayılarında azalmayla birlikte, verimlilikte sığırın dışında artış olmadığı için Türkiye’nin ürettiği toplam süt, et ve deri gibi hayvansal ürünlerde vahim düşüşler …
Devamını oku »Tarımsal üretimde yeterlilik bağımsızlık ile eşdeğerdir
Yıllar önce Türkiye’de uygulanan tarım politikalarının açmazını dile getiren, gerekli düzenlemeler yapılmadığı takdirde içinde yaşamakta olduğumuz sıkıntıların ortaya çıkacağını dile getiren birbiri ardına “Türkiye Tarımı Üzerine Notlar, 2009”, “Küresel Kapitalizme Karşı Tarım Yazıları, 2010”, “Tarım Bağımsızlıktır, 2011” ve “Açlık ve Emperyalizm, 2012 (Editör)” dört kitap kaleme almıştım. Süt Dünyası dergisi ve diğer dergilerde de sayısız yazılar yazmıştım. Anılan kitap ve …
Devamını oku »Hayvancılıkta ithalat nereye kadar?
Günümüz insanlarının en fazla ilgilendikleri konuların başında, gıda fiyatlarındaki artışlar geliyor. Bunlardan birisi de kırmızı et. Fiyat artışlarının arz açığı yanında stoklayıcılardan kaynaklandığını belirten ilgililer ithalata yöneliyor, gerektiğinde gümrük vergisi oranlarında güncelleme yapıyor. Kırmızı et açığı neden ortaya çıktı? Bunun iki temel nedeni olduğu açık, birincisi dışsal etmenler. Özetlemek gerekirse; Türkiye’de 1980’li yıllarda başlayan tarımsal gerileme, tarımın bir kolu olan …
Devamını oku »Türkiye tarımında üretim nasıl artar?
Günümüzde, kırmızı et dahil çok sayıda tarım hammaddesini dışarıdan ithal etmekteyiz. Bu ithalattan çıkış yolları elbette vardır. Burada üretimden işlemeye ve pazarlamaya değin bütün konuları birlikte ele alacak önlemlere gereksinme vardır. Bunlar arasında; “Tarımsal KİT’ler yeniden kurulmalı, tarımsal desteklemelerde hedef kitle küçük ve orta ölçekli işletmeler olmalı, tarımda kooperatifleşmeye destek verilmeli ve kooperatiflerin sanayici olmaları sağlanmalı, toprak reformu gerçekleştirilmeli, tarımsal …
Devamını oku »Tarımda manzara-i umumiye
Türkiye’de işsizlik, yoksulluk ve gelir dağılımındaki dengesizlik gibi sorunlarla birlikte gıda maddelerine pahalıya erişim de en güncel sorunlarımızın başında geliyor. Nedeni şu; çiftçi para kazanamıyor, kazanamadığı için tarımsal üretiminde önemli düşüşler yaşanıyor. Tarımsal üretim yetersizliği son yılların en önemli konusu olmuş durumda. Tarımda üretim yetersizliğinin sonuç ve nedenlerinin şöyle sıralamak olası… Tarımda manzara-i umumiye ne? Son 10 yıl içinde tarım …
Devamını oku »Şeker ile birlikte hayvancılığın tadı nasıl kaçıyor?
Geçtiğimiz Şubat (2018) ayının ilk günlerinde Resmi Gazetede yer alan bir ilana göre; “Türkiye Şeker Fabrikası A.Ş.’ye ait 14 şeker fabrikasından Bor, Çorum, Kırşehir ve Yozgat fabrikalarının ihalesi 3 Nisan’a, Erzincan, Erzurum, Ilgın, Kastamonu ve Turhal fabrikaları için 11 Nisan’a, Afyon, Alpullu, Burdur, Elbistan ve Muş fabrikaları için 18 Nisan’a kadar teklif verilebilecek” olduğunu öğrendik. Kısaca, 14 tane stratejik fabrika …
Devamını oku »Tarımda dışa bağımlı kalışımızda Ar-Ge’nin de payı var mı?
Türkiye İstatistik Kurumu’ndan derlenen bilgilere göre son 14 yılda 18 milyar dolarlık tahıl, 17 milyar dolarlık pamuk lifi, 37 milyar dolarlık yağlı tohum ve türevleri ve 3,5 miyar doları geçen bakliyat ithal edilmiş. İthalat yapılan ülke sayısı 126 dolayında imiş. 2017’nin Ocak-Ekim döneminde salt kırmızı mercimeğe 178 milyon dolar, canlı hayvan ve kırmızı ete 2,5 milyar doları geçen para ödemişiz. …
Devamını oku »Sütte kazanan kim?
Süt sektöründe üreticisinden tüketicisine değin uzanan zincirde çok sayıda aktör vardır. Ancak zincirin halkaları içinde en mağdurları, süt üreticisi ile tüketicisidir. Süt üreticisinin dramı konusunda da yetkililer sürekli gözyaşı dökerler, ancak bir türlü çıkış yolu bulunmaz. Konu çözümsüzlüğe mahkûm edilmiş gibidir. Bir anımsatma yapalım ve bir yetkilinin 7 Temmuz 2015 tarihli bir gazete haberindeki açıklamasına bakalım: “Üretici mağdur. Kazananlar yine …
Devamını oku »Dünya Çiftçiler Gününde sorular
1984 yılından beri her yıl 14 Mayıs “Dünya Çiftçiler Günü” olarak kutlanıyor. Bu tarih bilindiği üzere Uluslararası Tarım Üreticileri Federasyonu’nun (IFAP) kuruluş tarihidir. Gazi Mustafa Kemal Atatürk, “Arkadaşlar, dünyada zaferlerin iki vasıtası vardır. Biri kılıç, diğeri saban. Hakiki zafer kılıçla değil, sabanla yapılandır. Milletleri vatanlarında yerleştirmenin, millete istikrar vermenin aracı sabandır, saban, kılıç gibi değildir. O kullanıldıkça kuvvetlenir. Türk çiftçisi …
Devamını oku »