Sütdünyası Dergi Türkiye'nin Süt Ürünleri ve Teknolojileri Dergisi
Resmi Gazete’de 30.06.2012 tarihinde yayınlanan 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile iş yerlerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması, mevcut sağlık ve güvenlik şartlarının iyileştirilmesi için işveren ve çalışanların görev, yetki, sorumluluk, hak ve yükümlülüklerin düzenlenmektedir. 26.12.2012 tarihinde Resmi Gazete’de yayınlanan, daha sonra 29.03.2013 tarihinde revize edilerek tekrar yayınlanan İş Yerleri Tehlike Sınıfları Listesinde çiğ süt üreten ve süt işleyen tesisleri aşağıdaki tablodaki gibi sınıflandırılmıştır.
Kanun, 50’den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan iş yerleri için 1 Temmuz 2014’de, 50’den az çalışanı olan tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan iş yerleri için de 1 Temmuz 2013’de uygulanacak. Diğer iş yerlerinde ise 1 Ocak 2013’ten itibaren yürürlüğe girdi. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve yayınlanan yönetmelikler kapsamında işverenler kendilerine bir yol haritası belirlemeliler.
Risk analizi ve izlenecek yol haritası
Öncelikli olarak iş yerlerinin tehlike sınıflandırılması (az tehlikeli, tehlikeli ve çok tehlikeli) yapılmalı. Ardından risk değerlendirme raporu ve acil eylem planı hazırlanmalı. Çalışanların eğitimleriyle ölçüm ve muayene işlemleri tamamlanmalı. İş yeri çalışanları temsilci atamaları yapılarak iş sağlığı ve güvenliği kurulu kurulmalı.
İş yerleri bu alandaki eksikliklerini gidermek için çalışmaların 1 Ocak 2013 tarihi itibariyle başlatmaları ve en kısa zamanda sonuçlandırmaları gerekiyor. İş yeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı çalıştırma mecburiyeti ise uygulama ve geçiş sürecinde belirtilen takvime göre kademeli bir geçiş sonrası tamamlanmalıdır.
Kanunda, tüm iş yerlerinde İş Güvenliği Uzmanı, İş yeri Hekimi ve diğer sağlık personelinin görevlendirilmesi ilkesi benimsenmiştir. Bu ilkeye göre, işverenler tehlike sınıflarını dikkate alarak, çok tehlikeli iş yerlerinde A sınıfı, tehlikeli iş yerlerinde B sınıfı ve az tehlike iş yerlerinde ise C sınıfı belgeye sahip iş güvenliği uzmanı ile iş yeri hekimi çalıştırmakla yükümlü kılınmıştır.
İşletmeler bu ihtiyaçlarını kendi bünyesinde çalışan iş yeri hekimi ve iş güvenliği uzmanlarından alabilecekleri gibi OSGB (Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimi) şirketleri şirketlerinden hizmet alarak da yerine getirebilirler.
İşverenler çalışanların işle ilgili sağlık ve güvenliğini sağlayacak, mevcut durumun iyileştirilmesi için çalışmalar yapacak, iş yerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerine uyulup uyulmadığını izleyecek ve denetleyecektir. Çalışanlar ise aldıkları eğitim ve işverenin talimatları doğrultusunda, kendilerinin ve hareketlerinden veya yaptıkları işten etkilenen diğer çalışanların sağlık ve güvenliklerini tehlikeye düşürmemekle yükümlü olacaklar.
Süt İşletmelerinde İş Güvenliği Risk Tablosu
| NACE Kodu | İş Tanımı | Tehlike Sınıfı |
| 01.41.31 | Sütü sağılan büyükbaş (inek ve manda) hayvan yetiştiriciliği | Tehlikeli |
| 01.42.09 | Diğer sığır ve manda yetiştiriciliği (sütü için yetiştirilenler hariç) | Tehlikeli |
| 01.45.01 | Koyun ve keçi (davar) yetiştiriciliği (işlenmemiş süt, kıl, tiftik, yapağı, yün vb. üretimi dahil) | Tehlikeli |
| 10.51.01 | Süt imalatı, işlenmiş (pastörize edilmiş, sterilize edilmiş, homojenleştirilmiş ve/veya yüksek ısıdan geçirilmiş) (katı veya toz halde süt hariç) | Tehlikeli |
| 10.51.02 | Peynir, lor ve çökelek imalatı | Tehlikeli |
| 10.51.03 | Süt tozu, peynir özü (kazein), süt şekeri (laktoz) ve peynir altı suyu (kesilmiş sütün suyu) imalatı (katı veya toz halde süt, krema dahil) | Az Tehlikeli |
| 10.51.04 | Süt temelli hafif içeceklerin imalatı (kefir, salep vb.) | Az Tehlikeli |
| 10.51.05 | Sütten yapılan diğer ürünlerin imalatı (tereyağı, yoğurt, ayran, kaymak, krema, vb.) (krem şanti dahil) (katı veya toz halde krema hariç) | Tehlikeli |
| 10.52.01 | Dondurma imalatı (sade, sebzeli, meyveli vb.) | Az Tehlikeli |
Tabloda görüldüğü gibi süt üreten ve işleyen iş yerlerinin tehlike sınıfı; az tehlikeli ve tehlikelidir.
İş sağlığı ve güvenliğinde devlet desteği
Yasanın yedinci maddesinde yer alan düzenlemeye göre; 10 kişiden az çalışanı olan çok tehlikeli ve tehlikeli sınıfta yer alan işletmeler desteklenecek. Çalıştırdığı kişilerin sigortasını yaptırmadığı tespit edilen işverenler sağlanan destekten 3 yıl süreyle faydalanamayacaklar.
Süt üreten ve işleyen iş yerleri kanunun öngördüğü sürelerde uygulamalara başlamaları gerekiyor.
