Pilot Bakan kimleri uçuracak?

Yıllardır uygulanan tarım politikaları sonucu artan gıda fiyatları tüketiciyi, yükselen girdi maliyetleri ise üreticiyi olumsuz etkiliyor. Kronikleşen sorunlar nedeniyle tarımda üretim azalırken ithalat artıyor. Yapısal sorunların acil çözüm beklediği böyle bir dönemde Türkiye, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine geçti. Yeni sistemin ilk Tarım ve Orman Bakanı Dr. Bekir Pakdemirli oldu. Şimdi tarım sektörü Bakanı, Bakan da tarım sektörünü tanımaya çalışıyor.

1973 yılında İzmir’de doğan Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli Bilkent Üniversitesi İşletme Fakültesinden 1995’te mezun oldu. 2000 yılında Başkent Üniversitesi’nde işletme yüksek lisansını tamamlayan Pakdemirli, 2013 yılında Celal Bayar Üniversitesi’nde başladığı doktora eğitimini 2016 yılında tamamladı. Doktora yaptığı Celal Bayar Üniversitesinde abisi Prof. Dr. Mehmet Pakdemirli 2010-2014 yılları arasında rektörlük yapmıştı. Abi Pakdemirli 15 Temmuz darbe girişimi sonrası öğretim üyeliğinden ihraç edilerek tutuklandı. Bakan Pakdemirli’nin lisans ve yüksel lisans eğitimi aldığı Bilkent ve Başkent üniversitelerinde de babası Prof. Dr. Ekrem Pakdemirli öğretim üyeliği yapmıştı.

İş hayatına İzmir Torbalı’daki aile işletmesinde babasına yardımcı olarak başlayan Pakdemirli, Eşref Fakıbaba’dan Bakanlık görevini devraldığı törende yaptığı konuşmada, ailesinin bir çiftliğinin bulunduğunu, burada üzüm, zeytin gibi ürünler ürettiklerini, ufak bir zeytinyağı tesisi ve iki tavuk kümesine sahip olduklarını anlattı. Bu sebeple işin matematiğinden biraz anladığını dile getiren Pakdemirli, geçimlerini çiftçilikten sağlamadıklarını vurgulayarak, “Çiftçiliği hakkıyla yapmaya kalktığınız zaman çok çok harcıyorsunuz, az az kazanıyorsunuz” dedi.

ÜRETİCİYİ NASIL BİR GELECEK BEKLİYOR?

Yeni dönemde üreticiyi ve çiftçiyi ezdirmeden, tüketiciyi de gıda enflasyonuna karşı koruyarak Türk tarımını iyi yerlere götürmeyi hedeflediğini kaydeden çiçeği burnunda Tarım ve Orman Bakanının çiftçilik faaliyetleri hakkında babası Ekrem Pakdemirli ile yapılan bir söyleşiden yola çıkarak fikir edinmek mümkün.

2009 yılında Ege’de Sonsöz gazetesinde yayınlanan bu söyleşide baba Pakdemirli çiftçilik ve gıda üretimi ile ilgili iki faaliyetten bahsediyor. Bunlardan biri halen devam eden zeytincilik ve zeytinyağı üretimi, diğeri ise mandıracılık ve süt ürünleri üretimi. Yayın konumuz sütçülük olduğundan bu söyleşide baba Pakdemirli’nin ailenin mandıracılık faaliyetlerinden bahsettiği ifadelerini burada sizinle paylaşmak istiyorum: “Yağ fabrikasını 1996’da kurduk. Burada önce mandıracılık yapıyordum, özel peynirler yapıyordum. Fakat oğlum ilgisini kaybetti, başka işler yaptı, sonra gitti bir yere genel müdür oldu falan.

1994’teki krizde mandırayı bıraktık, makineleri sattık, kurtulduk. 8 sene çalıştırdık, mandırayı bıraktık. Burada çok değişik peynirler yapardık. Keçi peynirleri, özel peynirler yapardık. O mandırayı ara sıra özlüyorum çünkü çok güzel taze lor yapardık, taze peynirler yapardık ama gitti. Şimdi burada organik bir zeytin yağ tesisi var.

Olmamasının ana sebebi de 1994 krizinde borcumuz var tabi, sıkıntıya girince; köylüye hemen süt parasını veremiyorsunuz. Köylüyle muhatap olursan, zamanında parasını vermezsen büyük bir sıkıntı olur. Sonra mandırada köylüye muhatapsın, köylüden süt alıyorsun. Her gün ölçüyorsun, su miktarı çok yüksek! Söylüyorsun diyorsun ki ‘su miktarı çok yüksek’. ‘Valla billa ben yapmadım’ diyor. ‘Oğlum bak bakalım makine ne diyor, işte burada su miktarı.’ Bu sefer dönüyor ‘Yengen yapmıştır’ diyor.

Hani burada mandıra dedim ya, mandırayı bırakmamızın bir nedeni de 35 tane düvemiz vardı, 2 bin tane yapmayı hayal ediyorduk, oranın sütüyle işte şöyle yapacaktık. Saanen cinsi keçimiz vardı. Keçi sütü, keçi peyniri. Geldiler yanaştırdılar kamyonları çaldılar götürdüler. Saanen keçilerini getirttim, bunlar ormanı yemiyor, 4 kilo süt veriyor, muazzam süt. Bizim kıl keçimiz yarım kilo, 750 gram süt verir. Şimdi bende var, 1 tane ana aldık, 4 tane de yavru tekrar.”

ZEYTİNCİLİK VE ZEYTİNYAĞI ÜRETİMİ DEVAM EDİYOR

Baba Pakdemirli bu söyleşide çocuklarının çiftlikle yeterince ilgilenmemesinden yakınarak, şakayla karışık “Biraz tembeller ama ne yapacaksın?” dedi. Babasının mandıracılığa ilgisini kaybettiğini söyleyerek yakındığı oğlu Bekir Pakdemirli Tarım ve Orman Bakanı oldu. Kendi mandırasının sorunlarını çözemeyerek işi tasfiye eden Bekir Pakdemirli artık çiftçilerin ve mandıracıların kronikleşmiş sorunlarını çözecek.

Elim bir iş kazası sonucu 31 Aralık 2015’te 76 yaşında vefat eden baba Ekrem Pakdemirli’nin kurmuş olduğu İzmir Ticaret Odasına kayıtlı aile şirketi Türdeş Tarım Ürünleri Ltd.Şti. zeytincilik, zeytinyağı üretimi, zeytin toplama makinesi işleri yapmaya devam ediyor. Bekir Pakdemirli’nin yürüttüğü aile çiftliğinde bir miktar da üzüm yetiştiriliyor.

Bakan Pakdemirli, kız kardeşi Betül Pakdemirli’nin sahibi olarak gözüktüğü Adres Danışmanlık Ltd.Şti.’nde bir süre “danışman” olarak çalıştı. Özgeçmişinde çeşitli şirketlerin kuruluşunda ve yönetiminde bulunduğu ifade edilirken kuruluşunda bulunduğu şirketler hakkında açık kaynaklarda herhangi bir bilgi yer almıyor. Yönetiminde bulunduğu bazı şirketler (Turkcell, AlBaraka, BİM) açıkça belirtilirken bazılarına (Tamsa Seramik ve Ekiz Yağ gibi) ise özgeçmişinde bulmaca gibi yer veriliyor.

Resimaltı: Bekir Pakdemirli’nin 2008-2011 yılları arasında Genel Müdürlüğünü yaptığı Ekiz Yağ ve Sabun Sanayii A.Ş., FETÖ terör örgütü üyeliği suçlamasıyla tutuklu bulunan Ahmet Küçükbay’ın sahibi olduğu Küçükbay Yağ Sanayii A.Ş. tarafından 2014 yılında satın alındı.

Özgeçmişinde “Türkiye’nin ilk 500 sanayi kuruluşu arasında yer alan” olarak ifade edilen Tamsa Fayans Seramik A.Ş. Rizeli işadamı Tamer Sağır’ın sahibi olduğu sektörün en büyük 5 seramik firmasından biri. Pakdemirli’nin çalıştığı dönemde İzmir Torbalı’da fabrikası olan Tamsa Seramik’in ikinci fabrikası 2007 yılında Başbakan Recep Tayyip Erdoğan tarafından Bilecik’in Söğüt ilçesinde açılmıştı. Tamsa Seramik, İzmir’in Torbalı ilçesinde 1995 yılında üretime başlayan 70 bin metrekaresi kapalı alan olmak üzere 300 bin metrekare alan üzerinde kurulu bir fayans ve seramik üretim tesisi olarak faaliyetini sürdürüyor.

1994’te mandıracılığı bırakan Bekir Pakdemirli, aynı yıl İzmir’in Torbalı ilçesinde temeli atılan Türkiye’nin en büyük 4’üncü seramik tesisi olan Tamsa Seramik’te yönetici olarak görev aldı. BİM, Turkcell ve AlBaraka gibi Türkiye’nin en büyük firmalarından biri olan Tamsa Seramik’in adının Bakan Pakdemirli’nin özgeçmişinde açıkça değil de “Türkiye’nin ilk 500 sanayi kuruluşu arasında yer alan bir seramik firması” ifadesiyle giemli bir şekilde yer aldı. Pakdemirli’nin Tamsa Seramik’te ne kadar ve hangi görevlerde çalıştığına dair açık kaynaklarda herhangi bir bilgi bulunmaması da konuyu daha ilginç hale getiriyor.

GENEL MÜDÜRÜ OLDUĞU YAĞ FİRMASI TMSF YÖNETİMİNDE

Bekir Pakdemirli’nin yöneticiliğini yaptğı firmalardan bir diğeri ise özgeçmişinde “Halka açık bir gıda firmasında genel müdürlük görevlerini üstlendi” ifadesiyle yer alan Ekiz Yağ ve Sabun Sanayii A.Ş.. Ticaret Sicil Gazetesi ve Kamuyu Aydınlatma Platformu (KAP) kayıtlarına göre Pakdemirli, 10 Mart 2008’de Genel Müdür olarak göreve başladığı Ekiz Yağ’da 3 yıl çalıştı. Pakdemirli’nin 6 Ocak 2011’de ayrıldığı Ekiz Yağ ve Sabun Sanayii A.Ş. Muhittin Ekiz ve ailesine ait iken, firma 2014 yılında Orkide markasını da bünyesinde bulunduran Küçükbay Şirketler Grubu’na satıldı. FETÖ soruşturması kapsamında Küçükbay Şirketler Grubuna önce kayyum atandı ardından yönetimi TMSF’ye devredildi. Küçükbay Yağ A.Ş.’nin sahibi Ahmet Küçükbay halen FETÖ terör örgütü üyeliğinden tutuklu bulunuyor.

Bakan Pakdemirli’nin özgeçmişinde yer alan firmalardan biri de Kanada merkezli çok uluslu dondurulmuş gıda firması McCain Foods. “Uluslararası bir gıda şirketindeki üst düzey yöneticilik görevinin ardından, yine aynı şirkette danışmanlık yaptı” ifadeleriyle özgeçmişinde yer verilen McCain Foods firmasında 2013 yılında çalışmaya başladı. Firmada “İş Geliştirme Müdürü” ünvanıyla yönetici pozisyonunda görev alan Pakdemirli son dönemde firmaya “İş Geliştirme Danışmanı” ünvanıyla danışmanlık hizmetleri verdi. Pakdemirli’nin McCain’deki görevleri Bakan oluncaya kadar aralıksız devam etti.

Resimaltı: Dondurulmuş patates sektörünün küresel devi McCain Foods, 6 kıtadaki 53 fabrikasında 6,5 milyon tondan fazla patates kullanıyor. Bakan Pakdemirli 2013 yılından beri firmada Ortadoğu Bölge Müdürü ve İş Geliştirme Danışmanı olarak .

KÜRESEL DONDURULMUŞ GIDA ŞİRKETİNDE 5 YIL

Bakan Pakdemirli’nin nasıl bir tarım politikası yürüteceğini anlamak için son 5 yıldır hizmet ettiği küresel gıda devi McCain’i yakından tanımakta yarar var. Kanada merkezli dünyanın en büyük dondurulmuş gıda üreticisi McCain Foods, dondurulmuş patates pazarında dünya lideri. Dünya çapında 9 milyar doları aşan satışlarıyle dondurulmuş patates sektörünün küresel devi McCain, 6 kıtadaki 53 fabrikasında 6,5 milyon tondan fazla patates kullanıyor. Bu rakam Türkiye’nin patates üretiminden yüzde 36 daha fazla…

2017 yılında Türkiye’de 4,8 milyon ton patates üretildiğini söylersek işin büyüklüğü belki daha iyi anlaşılabilir. McCain ürünleri, 160’dan fazla ülkede satılıyor ve dünyadaki her üç patates kızartmasından biri McCain kızartmasıdır. Kızartmaya ek olarak McCain, hem perakende ve gıda endüstrisi için atıştırmalıklar, yemekler ve sebzeler de dahil olmak üzere başka yiyecekler de üretiyor.

Gazeteci Soner Yalçın 11 Temmuz 2018’de Sözcü gazetesindeki köşesinde Pakdemirli’nin çok uluslu dondurulmuş sebze devi McCain’in elemanı olmasını şöyle eleştirdi: “Ulusal bir tarım politikamız yok. “Tarım”, “Orman”, “Hayvancılık”, “Köyişleri”, “Gıda”, “Su” bakanlığının adının sürekli değiştirilmesinden de bunu anlayabiliriz.

En son…“Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı” ile “Orman ve Su İşleri Bakanlığı” birleştirilerek “Tarım ve Orman Bakanlığı” adını aldı! Başına -merhum Ekrem Pakdemirli’nin oğlu- Bekir Pakdemirli getirildi. Çoğu kişi ağabeyi Prof. Dr. Mehmet Pakdemirli’nin FETÖ’den tutuklu olmasıyla ilgilendi. Benim ilgimi çeken şu: Seçimden önce gündemde patates-soğan fiyatları vardı. Hatta slogan atılıyordu; “patates-soğan, güle güle Erdoğan!”

Tarım ve Orman Bakanı Pakdemirli, dünyanın en büyük dondurulmuş patates üreticisi Kanada merkezli küresel McCain Food şirketinin Ortadoğu danışmanı idi! Endüstriyel hazır gıdalar Türkiye pazarına Pakdemirli’nin “başarısı” ile girdi! Ziraat mühendisi olmayan Pakdemirli’nin bakan yapılması; -Özal ile başlayıp Erdoğan ile devam eden- tarımı yok eden küresel politikaların devam edeceği anlamına gelmez mi? Bu da en az FETÖ kadar tehlikeli değil mi? Zehirli endüstriyel yiyeceklerin yavaş yavaş yok ettiği bedenler soluğu sağlık sektöründe alıyor.”

Bakan olduğu açıklanınca Soner Yalçın Pakdemirli’nin küresel gıda şirketi McCain Foods’un Ortadoğu işlerini yürüttüğüne ve bu durumun Türkiye için yol açacağı risklere bu ifadelerle dikkat çekti.

Bu arada Tarım ve Orman Bakanı Dr. Bekir Pakdemirli’nin Celal Bayar Üniversitesi’nde Prof. Dr. İbrahim Erol’un danışmanlığında hazırladığı doktora tezinin konusu “Dijital dönüşümün ekonomik büyümeye etkisi: Türkiye örneği.” Tarım ve hayvancılığın dijital dönüşümü için Pakdemirli’nin Baka olması sektör için belki de bir fırsat olabilir.

BAKAN’IN ÖZGEÇMİŞİ ŞEFFAFLIKTAN UZAK

Pakdemirli hakkında medyada dolaşıma sokulan özgeçmişine göz atınca şu fark ediliyor ki, daha önce görev aldığı bazı firmalara (BİM, Turkcell, AlBaraka) özgeçmişinde açıkça yer verilirken, bazılarına (Ekiz Yağ, Tamsa Seramik, McCain Foods) ise firma adları zikredilmeden yer verilmiş.

Bakanlığın internet sitesinde yer alan özgeçmişte “Gıda, tarım, hayvancılık, teknoloji ve otomotiv alanında serbest girişimcilik yaptı” deniyor. Ancak bu alanlarda yaptığı serbest girişimcilik işleri babasının İzmir Torbalı’da kurduğu çiftliğe dayalı işler. Baba Ekrem Pakdemirli’nin İzmir Torbalı’daki çiftliğinde zeytin bahçesi tarımı, mandıracılık ve zeytinyağı işi gıdayı, 1994’te bırakılan küçük ölçekli damızlık süt işletmesi hayvancılığı, Türdeş marka zeytin toplama makinesi ile de teknoloji ve otomotiv alanındaki girişimler kast ediliyor olsa gerek.

Pakdemirli 2011 yılı milletvekili genel seçimlerinde Ak Parti’den İzmir Milletvekili adayı oldu ancak seçilemedi. Ak Parti İzmir İl Başkan Yardımcısı iken 2013 yılında Turkcell’e Yönetim Kurulu Üyesi olarak atandı. Daha sonra 2016’da AlBaraka Katılım Bankasına, 2018’in başında ise BİM’e Yönetim Kurulu Üyesi olarak atandı.

Rizeli işadamı Tamer Sağır’ın sahibi olduğu Tamsa Seramik’in Genel Müdürü, FETÖ’cülük suçlamasıyla yargılanan Küçükbay ailesinin TMSF bünyesindeki Ekiz Yağ firmasının Genel Müdürü ve çok uluslu McCain Foods şirketinin Ortadoğu Bölge Müdürü olarak çalıştı.

Bekir Pakdemirli’nin Tarım ve Orman Bakanı olması Türkiye tarımına ne kazandırıp ne kaybettireceğini ilerleyen günlerde birlikte göreceğiz.