Teşvik ve desteklerin tek elden yönetilmesi

Önceki sayımızda gıda, tarım ve hayvancılık sektörlerindeki teşvik, destek ve hibe programları ile ilgili bir tablo sunacağımızı beyan etmiştik. Sektöre yönelik 8 adet teşvik, destek ve hibe programı tespit ettik. Bu programların çok büyük bir bölümü Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığına bağlı veya ilgili kurumlarca uygulanıyor.

Söz konusu teşvik, destek ve hibe programları kapsamında devlet ve Hükümet tarafından, 10 yıldır sektöre çok büyük miktar ve oranlarda kaynak aktarılmasına rağmen, bir türlü istenen ve hedeflenen üretime, karlılığa veya amaçlanan fayda/maliyet oranına maalesef ulaşılamamıştır.

Teşvik ve desteklerin planlanması, programlanması ve uygulanmasına yönelik sorunları ve çözüm önerilerimizi örneklerle açıklamaya çalışacağız. Ancak önce mevcut uygulamalardaki sorunların ana hatlarıyla tespit edelim.

• Teşvik, destek ve hibe programı uygulayan resmi kurumlarda aynı yatırım konularında farklı uygulama rehberlerinin hazırlanması,
• Teşvik, destek ve hibe programı uygulayan resmi kurumlarda aynı yatırım konularında farklı kapasite, farklı yatırım tutarı, farklı hibe veya teşvik miktarı uygulanması,
• Yapılabilir, sürdürülebilir ve karlı bir projenin tespitine yönelik proje değerlendirme kriterlerinin her kuruluşa göre farklılık göstermesi ve daha açık ve anlaşılabilir bir şekilde olmaması,
• Proje uygulama süreçlerinin sıkı denetime tabi tutulmaması, • Yatırımcı firma ve şahısların yaptıkları yatırıma yönelik yeterliliklerinin irdelenmemesi,
• Farklı sektör ve meslek gruplarının (Doktor, Avukat, Muhasebeci v.s.gibi) serbest meslek sahiplerinin hibe ve teşviklerden yararlanmak için ikinci bir iş olarak bu sektöre yaptıkları yatırımların desteklenmesi,
• Mevcut gıda, tarım ve hayvancılık işletmelerinin tevsi ve modernizasyonuna yönelik yatırımların desteklenmesi,
• Bana göre en önemlisi de hibe, teşvik ve desteklerden yararlanan yatırımcıların, kendi konularıyla ilgili uygulamalı eğitime tabi tutulmaması.

Yukarıda belirtilen hususları daha da çoğaltmak mümkün. Ancak, en önemli sorunun tüm teşvik, destek ve hibelerin tek elden yönetilmemesi ve denetlenmemesi olduğu kanaatindeyim. Bu itibarla, sektörün makro seviyedeki sorunlarına bağlı olarak Teşvik Destek ve hibe programlarının sektörün tüm taraflarının katıldığı ve Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığımızın hakemliğinde Ulusal Tarım Kongresi yaparak kendi içimizde günler süren uzun tartışmalardan sonra oluşturulacak Alt Komisyonlar tarafından hazırlanacak tarafsız ve bağımsız raporlar ışığında Ulusal Tarım Strateji Belgesi hazırlanmalıdır.

Bu strateji belgesinin üç önemli göstergesi olmalıdır:

1. Yapılabilir,
2. Sürdürülebilir ,
3.  Ekonomik ve sosyal sonuçları ölçülebilir olmalıdır.

Sonuç olarak; ULUSAL TARIM POLİTİKALARI bu çerçevede belirlenmeli ve de tüm Teşvik Destek ve Hibe Programları tek elden tüm Türkiye’de aynı kurum ve kuruluş tarafından uygulanmalıdır. Böylece ülke olarak kaliteli gıda üretimini hızla arttırarak dışa bağımlılıktan süratle kurtulabiliriz.

TABLO: DESTEK VE TEŞVİK VEREN KURUMLAR