Süt çiftliklerinde gübre yönetimi sistemleri

Süt çiftliklerinde kullanılan gübre yönetimi sistemleri birçok gerekliliği beraberinde getirmektedir. Gübre yönetim sistemlerinin ana hedefi çiftlik yönetimini iyileştirmek,pozitif çevresel etki sağlamak ve gübrenin içeriğinin maksimum düzeyde kullanımını sağlamaktır.

Gübre yönetim sistemleri genellikle yeni kurulum planlaması, geliştirme, var olan sistemleri yenileme veya genişletme amaçlı yapılmaktadır. İyi bir sistem dizaynı ahıra uygun olmalı, gübrenin ve atık suyunun ahır alanından, sağımhaneden ve genç hayvan barınaklarından atılmasını sağlamalıdır. Bu şekilde yapılan sistem planlamasıyla sistemden 8-10 yıl üzerinde bir sürede iyi bir çalışma performansı beklenebilir.

Gübre yönetim sistemi

Gübre yönetiminin en kritik safhalarından biri olan gübre çukurunda gübrenin biriktirilmesi çevresel açıdan önemli bir tehdit anlamına da gelir. İyi planlanmış bir gübre yönetim sistemi, sistemin parçalarına zarar gelmesi durumunda yedek bir çözüme sahip ve devamlı operasyona uyumlu olmalıdır. Böylece çevreye etkisi en aza indirilmiş olur. Herhangi bir boru hasarı veya depolama bölgesindeki bir problemde gübrenin istenmeyen yerlere dökülmesini veya sızmasını engellemek amacıyla önlemlerin baştan alınması gerekir.  Gübre yönetim sistemi; depolama ve gübreyi ahırdan gönderme, gerekliyse işleme, ana depolama alanına transfer, kısa ve uzun dönemde depolama alanında bırakma, ekili alana dağıtma ve arazide gübreleme amaçlı kullanıma uygun olmalı. Gübre sıyırma işlemi bağlı ahırlarda kanal sıyırıcıları ve doğal akışlı kanallar ile; serbest ahırlarda ise traktör önü sıyırıcıları, otomatik gübre sıyırıcıları, ahır içi yıkama (flushing) ve ızgaralı zemin ile yapılmaktadır.

Gübre sıyırma sistemleri

Otomatik gübre sıyırma sistemleri hidrolik, zincirli veya halatlı modellerdir. Hidrolik sistemlerde gübre sıyırma yolu üzerinde bulunan bir kılavuz profil üzerine sıyırıcı bıçaklar yerleştirilir ve ahırın sonundaki hidrolik pompaya bağlı piston kılavuzu ileri geri hareket ettirilerek sıyırıcının profil üzerindeki deliklere tutunarak hareket etmesi sağlanır. Ağır işe dayanıklı olarak geliştirilmiş olan zincirli ve halatlı sıyırıcılar sürüş motorlarına bağlı tamburlara sarılan zincir veya halatla çekilen sıyırıcı bıçaklarla gübreyi kanala ulaştırmaktadır.

Seçilecek olan sistem tamamen ahırın boyu, hayvan sayısı ve buna bağlı olarak gübre miktarı ile ilişkilidir. Bir sıyırma yolu üzerinde bir bıçak çalıştığı gibi, ahırın uzun olması ve ağır işe dayanıklı çözümlerin tercih edilmesi durumunda bir sıyırma yolu üzerinde iki sıyırıcı bıçak da çalışabilir. Zincirli veya halatlı gübre sıyırma sistemleri seçiminde zincirin veya halatın gübre sıyırma yolu üzerinde bulunması gereken U profilin içinde hareket etmesi uygun olabilir. Ekipmanın güvenliği ve hayvanların rahat hareket edebilmesi için zincir veya halat sıyırma yolunda olmamalı, zemine gömülü olan U profilin içinde çalışmalıdır.

Sıyrıcı bıçakların üzerlerinde zemine zarar vermemesi için kauçuk bulunması avantajdır. Bu kauçuk, zeminin yapısının gübre sıyırma anında bozulmasını engellediği gibi daha düzgün ve kalıntısız sıyırma sağlamaktadır. Otomatik gübre sıyırma sistemleri büyük ve sık gübre sıyırma yapan çiftliklerde kullanım ve işçilik maliyetinden kazanç sağlar. Bu sistem, traktörlü sıyırımaya göre daha az maliyetlidir (işçilik, makina gideri, bakım, yaralanan inekler vb). Operasyonel olarak, gübre sıyırma sistemi bıçakları gübreyi toplama kanalına veya depolama alanı kenarından depolama alanına bırakacak şekilde tasarlanmalıdır. Gübrenin toplanma yerine döküleceği yerde çalışan ekipmanların; ineklere zarar vermemesi, diğer makina ekipman parçalarının çalışma rutinlerini bozmaması ve hasara yol açmaması gerekir. Bu sebeple gereken önlemler planlama esnasında düşünülmelidir.

Ahır içi yıkama sistemi

Flushing (ahır içi yıkama) sistemi, düşük işçilik maliyeti ile gübre temizliği için uygun bir yöntemdir. Daha temiz hayvan ve gübre yolu için bu sistem tercih edilmektedir. Flushing sisteminin önemli parçaları, istenen ölçüde su sağlayacak su kaynağı, dönüş suyu drenaj kanalı, planlanan ahır eğimi, pompalar ve borulardır. Sistem soğuk iklimlerde dahi yeterli depolama alanında ekstra su riski göz önüne alındığı takdirde başarıyla çalışmaktadır.

Bu sistemin en büyük handikapı ise çok fazla su kullanımı ve suyun yeniden kullanılması için gübrenin ayrıştırılması zorunluluğudur. Yatırımcıyı genellikle flushing için gereken su miktarının fazlalığı zorlamaktadır. Tam ve yeterli bir flushing için kriterler, her bir flush yıkama için su hacmi, akış oranı, flush süresi, suyun hızı ve derinliğidir. Genelde suyun derinliğinin 76,2 mm (3″), hızının 1,52 m/sn (5 feet/sec) olması önerilir. Gübre yolunun eğiminin ise %0,53 olması idealdir. Basamaklı eğim daha fazla su ve daha yüksek akış gerektirir. Eğer eğim olması gerekenden daha az ise daha fazla suyla birlikte güçlü bir su akışı gerekir. Su, büyük iletim borularıyla yüksek hacimli pompalar vasıtasıyla veya yüksek mesafedeki biriktirme tanklarından veya havuzlarından, büyük boşaltma ağzına sahip su depolarından sağlanabilir.

Izgaralı zeminler

Izgaralı zeminler, gübreyi hayvanların bulunduğu alandan anında almak amacıyla dizayn edilmiş gübre yollarıdır. Izgaralı gübre yolunun altında gübreyi oradan uzaklaştırmak için doğal akışlı kanal, otomatik gübre sıyırma sistemi veya doğrudan depolama alanı kurulabilmektedir. Bu kurulumlar planlamada öncelikli alandır ve tüm inşaatın başında düzenlenmelidir. Gübre ızgaralı zeminden aşağı düştükten sonra koku, nem ve gaz ortamdan uzaklaştırılmalı, ahırın içinde gerekli havalandırma sağlanarak ve zeminin altına inen gübre belli bir süre sonra oradan uzaklaştırılarak çalışanı ve hayvanları rahatsız eden durumlar ortadan kaldırılmalıdır. Izgaralı zeminin en önemli özelliği gübrenin sıvı kısmının gübre yolundan hemen uzaklaştırılmasıdır.

Bu durum hayvanların ayak sağlığı ve yürüme yolundaki kaygan zemin sorununu ortadan kısmen kaldırmaktadır. Katı kısımlar hayvan trafiğine bağlı olarak ortamdan ızgara aralıklarından düşerek uzaklaştırılır. Soğuk iklimlerde ızgaralı zemin çözümü kullanımı gübrenin donması ve bu sebeple de ızgara aralıklarından aşağı düşmemesiyle sorun yaratabilmektedir. Donma durumunda traktör ön sıyırıcı yardımıyla yürüme yolu temizlenmelidir.

Gübre pompaları

Depolama alanına gelen gübre hacimsel olarak planlanan seviyeye ulaştığında transfer pompaları ile gönderilmek istenen yere gönderilir. Pompa seçimi yapılırken gübreyi transfer etmek için basma yüksekliği ve transfer mesafesi çok önemlidir. Basma yüksekliği arttıkça iletim mesafesi düşer. Bu durumda gübre çukuru derinliği ve transfer edilecek yere uzaklık ilk planlama anında pompa seçiminizi etkileyen önemli bir etken haline gelmektedir. Gelecek planlaması da ilk planlamanın yardımcısı olarak göz önünde tutulmalıdır. Örneğin yakın gelecekte yapılacak olan ana gübre toplama havuzu için mesafe yaklaşık olarak öngörülmeli ve makina ekipman seçimi buna göre yapılmalıdır.

Türkiye’de ilk gübre sıyırma sistemini kuran DeLaval, bugüne kadar çok sayıda gübre yönetim sisteminin planlamasını ve kurulumunu yapmıştır. Ağır işe dayanıklı ürünlerimiz yüksek kapasiteli süt çiftliklerinde sorunsuz çalışmakta ve kullanıcılarının yüzünü güldürmektedir. Üretimini Kanada’da gerçekleştirdiğimiz gübre yönetim sistemi ürünleri dünya çapında başarısını kanıtlamıştır.

En son teknolojiyi kullanarak hayvancılık sektörüne ilkleri getirmek ve çiftçilerimizle buluşturmak DeLaval için ana hedeftir. Yatırımın başından sonuna dek yatırımcılarımıza desteğimizi sürdürmek, başarılı biçimde çalışan süt işletmeleri haline getirmek ve devamında da destek olmak için çalışmaktayız.

Gübre sıyırma sistemlerimiz, gübre pompalarımız ve gübre taşıma tankerlerimiz ile her daim çiftçilerimizin yanındayız.