Sanayici zenginleşti, üretici fakirleşti!

Et el yakıyor, süt yerinde sayıyor

Sütçülüğün gündemi durulmuş, süt fiyatlarııyla ilgili tartışmalar yapılmıyor. Ancak üretici sütünün bugün para ediyor olmasının rehavetine kapılmamalı. Hayvan varlığı Cumhuriyet döneminin en alt seviyelerine gerilemiş, ancak hayvansal ürünlerin fiyatlarında bir dengesizlik ve tutarsızlık göze çarpıyor. Et ve süt üretiminn kaynağı dişi hayvan değil mi? Et fiyatları el yakarken, süt fiyatları niçin 6 aydır yerinde sayıyor? Bu durumda iki sonuca ulaşmak mümkün. Birincisi, ülkede hayvan varlığı yeterli, et fiyatlarını yukarı çeken stokçu spekülatörler. Bu da Tarım Bakanı Mehdi Eker’i haklı çıkarır. İkincisi ise, süt fiyatlarını sanayici baskılıyor demektir. Ancak arz sorunu olan bir üründe fiyatların bu kadar uzun süre baskı altında tutulması piyasa gerçeklerine pek uygun gözükmüyor.

Sanayici zenginleşti, üretici fakirleşti

İstanbul Sanayi Odası 46 yıldır Trükiye’nin en büyük 500 sanayi kuruluşu listesini hazırlıyor. Liste hazırlanırken üretimden net satışlar dikkate alınıyor. 500 Büyük Sanayi Kuruluşu listesinde geçen yıl 13 süt sanayi kuruluşu yer alıyordu. Bu yıl ise 3 firma (Aynes, Teksüt ve Akova) daha listeye girerek sayı 16’ya tamamlandı. Geçen yıl listede olanlar ise sırlamada onlarca basamak yukarılara çıktı. Burda benim dikkatimi çeken bir husus var.

Bu tablo herşeyi anlatıyor

Süt hayvancılığı yapanlar 2009 yılını büyük kayıplarla kapattı. Geçtiğimiz yıl 300 ile 500 bin arasında inek kasaba verildi. Bazı çevrelerin dillendirdiğine göre çiğ süt üretimi 12 milyon tondan 9 milyon tona kadar geriledi. Hatta üretimin yüzde 25’e varan düşüşünden dolayı istatistiklerde hala 2008 yılı üretim rakamlarının kullanıldığı bile söyleniyor. Süt hayvancılığı için kara bir yıl olan 2009, süt endüstrisi için nasıl altın yıl olmuş. Süt Dünyası’nı düzenli takip eden okuyucularımız bunun nasıl olduğunu çok iyi bilirler.

Köy-Koop Başkanı niçin istifa etti?

Süt sanayicisi çıkarları sözkonusu olduğunda birlikte hareket edebiliyor. Çiğ süt alımında rekabetten kaçınıyor. Üretici örgütleri ise birlikte hareket etmeyi bir türlü beceremiyor. Son yaşanan süt grevinde bu durum tüm çıplaklığıyla ortaya çıktı. Sütçülükte tartışmalara konu olan kişi ve kurumlar hemen ya geri çekiliyor, ya tasfiye oluyor. Ethem Sancak, süt fiyatlarıyla ilgili tartışmalarda Ulusal Süt Konseyi Başkanlığından istifa etti. Süt grevinde en çok tartışılan isim Köy-Koop Başkanı Özkurnaz da istifa etti. Bu istifayla ilgili çok tartışmalar var, sırası geldiğinde bu istifanın perde arkasını Süt Dünyası’nda aktaracağız.

Artan yatırımlar yeni bir krizin habercisi mi?

Dünya Gazetesi Tarım Yazarı Ali Ekber Yıldırım, artan hayvancılık yatırımlarının çiğ süt fiyatlarını düşüreceğini, bunun da yeni bir süt krizine yol açacağını yazmış. Hayvancılık yatırımları cazip hale getirildi, hibe ve teşviklerle hayvancılığı bilmeyen birçok inşaatçı, tekstilci ve turizmci bu alana yatırım yapıyor. Süt tüketimi ve fiyatlarıyla ilgili yapısal tedbirler alınmadan atılan bu adımlar sanayiciye ucuz hammadde güvencesi sağlamaktan başka bir işe yaramayacağa benziyor. Artan hayvancılık yatırımlarıyla çiğ süt yine ucuzlarsa, üretici bir kez daha ineğini kasaba gönderecek. Üretici bilinçlenmezse ve örgütlenmezse bu yatırımların kazananı yine sanayici olur. Sanayici kazanacaksa varsın sütü de ithal edelim bari.