60 yıldır dünyanın sütünü analiz ediyoruz

Süt analiz cihazlarında dünya markası FOSS, dünyada üretilen sütlerin yüzde 85’ini analiz ediyor. Süt endüstrisinde kaliteyle ilgili sorunlara kalıcı çözümler üreten FOSS, yüksek teknolojili kompakt analiz cihazı Milkoscan MARS’ı geliştirdi. Küçük ve orta ölçekli işletmelerin cihazı avantajlı fiyatlarla edinebilmesi için de Türkiye’ye özel bir kampanya başlattı.

1956 yılında Nils Foss tarafından kurulan, o günkü adıyla FOSS Electric A/S, gıda işletmeleri için zaman alıcı ve masraflı olan analitik yöntemlere alternatif olarak, hızlı ve güvenilir sonuçlara daha düşük maliyetler ile ulaşılabilecek sistemler sunmayı misyon edindi. FOSS tarafından geliştirilen ilk sistem tahıllarda nem oranını anlık olarak görüntüleme imkanı sunmaktaydı. Zaman içerisinde hizmet sunabileceği sektör grubunu genişletme kararı alarak süt ve süt ürünleri grubunda hızlı analiz sistemleri geliştiren FOSS, bugün dünya genelinde üretilen tüm süt miktarının yüzde 85’lik kısmını analiz eden bir dünya markası haline geldi. FOSS; hayvansal ve tarımsal üretimin her noktasında, hammadde alımlarından kalite kontrol uygulamalarına, ara mamülden son ürün analizlerine kadar hızlı ve güvenilir cihazlar sunuyor.

Ülkemizde süt sektöründe faaliyet gösteren yüksek kapasiteli firmaların da tercihi olan FOSS, çiğ süt alımında kalite kontrol noktasında sunmuş olduğu hızlı ve güvenilir analiz sonuçları ile hangi hammadde grubunun hangi prosese yönlendirileceği konusunda işletmelere yardımcı oluyor. FOSS, sütte hile veya tağşişin olup olmadığını da tespit ederek gerekli durumlarda çiğ sütü alım aşamasında reddetmenize olanak sağlıyor. Böylece maddi kayıpların önüne geçmenize yardımcı oluyor.

FOSS’un çiğ süt, işlenmiş (termize, pastörize veya UHT) süt ve konsantre süt ürünleri grubunda kullanmakta olduğu FTIR (Fourier Transform Infrared) teknolojisi sayesinde, sütün tedarik edildiği hayvanın yemlenme sürecinden başlayarak hayvan vücudunda sentezlendikten sonra memeden sağılarak işletmeye ulaştırıldığı ana kadar geçirmiş olduğu yolculuğun haritasını önünüze seriyor.

Sütün bileşimi; hayvanın ırkı, yaşı, mevsim, yemlenme, laktasyon süreci gibi bir çok faktörün etkisi altında değişkenlik gösterebilmektedir. Süt işletmeleri bu değişkenlikleri ortadan kaldırarak standart bir ürün eldesi için standardizasyon aşamasında gerekli önlemleri almakta ve sonrasında standardize edilmiş sütü prosese dahil etmektedir.

Bu noktada hızlı ve net bir şekilde kimyasal analizleri gerçekleştirerek özellikle yağ, protein ve nem değerlerine ulaşmak elzem hale gelmektedir. Bazen saatler sürebilen yaş kimya analizleri çoğu zaman çözüm olamamakta, süreci ciddi anlamda yavaşlatmaktadır. Proses hattında sürekli akış halinde bulunan sütün saniyeler içerisinde bileşimine ulaşılarak gerekli aksiyonları almak, gerek maddi bakımdan gerekse ürün kalitesi anlamında hayati önem taşımaktadır.

Bu noktada FOSS tarafından kullanılan FTIR teknolojisiyle sütün spektrumu çizilerek sütteki temel bileşenler olan yağ, protein, laktoz, toplam kuru madde, yağsız kuru madde ve donma noktası gibi değerlere ulaşılmasıyla standardizasyon süreci maksimum performans ile gerçekleşebilmektedir. Başarılı bir standardizasyon, işletmenin karlılığını doğrudan artırdığı gibi, yılın her döneminde değişkenlik gösteren çiğ sütteki bileşimden kaynaklanan son ürün kusurları da minimize edilmektedir. Bu da standart kalitede bir üretimi sürekli mümkün hale getirmektedir. Böylece tüketicilerin markaya olan bağlılığını artırmak mümkün olmaktadır.

MİKROBİYAL KALİTE İÇİN İKİ FARKLI ÇÖZÜM

Sütün işletmeye alımındaki kalite kontrol uygulamaları kimyasal analizlerden ibaret değildir. Süt her ne kadar insan tüketimi için gerekli olan bütün besinleri bünyesinde barındıran benzersiz bir besin kaynağıysa da, aynı şekilde mikroorganizmaların gelişerek çoğalması için de mükemmel bir ortam sunmaktadır.

Sağımın gerçekleştiği andan itibaren doğrudan mikroorganizmaların gelişimine maruz kalan çiğ süt, derhal soğuk zincire alınarak işletmeye ulaşana kadar bu şartlarda muhafaza edilmelidir. Kalite kontrol noktasında toplam bakteri yükü tespit edilerek gerekli durumlarda prosese alınmadan reddedilebilmektedir. FOSS’un bu noktada işletmelere sunmuş olduğu BactoScan sistemi ile hızlı ve tam otomatik bir şekilde sütteki toplam bakteri sayısına ulaşılabilmektedir.

Sütün mikrobiyal yükünün tespit edilmesinde çok önemli diğer bir parametre; hayvan memesindeki iltihaplanmanın sağım esnasında süte bulaşmasıyla sonuçlanan ve olası mastitis hastalığının tespitini sağlayan somatik hücre sayımı da kalite kontrol aşamasında uygulanması gereken mikrobiyal testler arasındadır. FOSS’un ‘flow cytometry’ yöntemiyle çok kısa bir sürede somatik hücre sayım işlemini tamamlamakta olan Fossomatic sistemi ile zaman kaybetmeden çiğ sütün mikrobiyal kalitesi tespit edilerek proses yönlendirilebilmektedir.

GENİŞ KALİBRASYON SİSTEMİ

FOSS çözümlerinin dünya genelinde yüzde 85 oranında tercih ediliyor olması 60 yıllık bir deneyim ve birikimin sonucudur. Anlık ve güvenilir analizleri mümkün kılan bu ayrıcalığın temelinde ise sahip olduğu kütüphane yer almakatdır. Bu kütüphane; dünyanın bir çok farklı bölgelerinde, farklı yemlenme ve mevsimsel koşullarda yetiştirilmekte olan, farklı yaşlardaki farklı hayvan ırklarından elde edilen sütlerin, laboratuvar ortamında yaş kimya analizleriyle ulaşılan kompozisyonlarına dair bilginin yer aldığı çok geniş bir kalibrasyondan oluşuyor. Çoğu zaman uzun yıllar süren bu kalibrasyonların hazırlanmasında, FOSS’un kendi bünyesinde yer alan ve her biri alanında uzman laborantlardan oluşan geniş bir ekip dışında, dünya genelinde akredite bir çok kurum ve kuruluş ile gerçekleştirilen işbirliklerinden de yararlanılmaktadır.

FOSS’un mümkün olan en geniş kalibrasyon ile sistemlerini süt işletmelerine sunuyor olması, orta ve küçük ölçekli bazı işletmelerin bu kalibrasyonlardan doğan maliyetleri karşılayamaması sonucunu doğurmuştur. Firmalar, daha düşük bir maliyet ile hızlı analiz cihazları arayışına girmeleri halinde çoğu zaman ‘ultrasonic’ cihazlarla karşılaşmakta, literatürde veya akademik çevrede hiçbir karşılığı olmayan bu yöntemle anlık ve maliyeti daha düşük çözümler üretmeyi amaçlarken, gerçek dışı sonuçlarla karşılaştıklarını fark etmeleri uzun sürmemektedir.

HER ÖLÇEKTEKİ SÜT İŞLETMESİ İÇİN BENZERSİZ ÇÖZÜM

FOSS dünya genelinde beliren bu ihtiyacı göz önünde bulundurarak küçük ve orta ölçekli süt işletmelerinin taleplerine cevap vermek amacıyla ‘Msc MARS FTIR’ Hızlı Süt Analiz Sistemini geliştirerek kısa süre önce satışa sundu. Msc MARS ile çiğ süt, işlenmiş süt (termize, pastörize veya UHT), krema ve Peynir Altı Suyu (PAS) analizleri FOSS’un diğer bütün sıvı analiz sistemlerinde kullanmış olduğu FTIR yöntemiyle, sütün temel bileşenleri olan yağ, protein, laktoz, toplam kuru madde, yağsız kuru madde ve donma noktası tespiti 60 saniye gibi kısa bir süre içerisinde sonuçlanmaktadır.

Ayrıca opsiyonel olarak sunulan Hile/ Tağşiş modülüyle, süte dışarıdan kasıtlı veya istem dışı bulaşmış unsurların hedefli veya hedefsiz tespitleri, yine diğer kimyasal değerlerle birlikte aynı anda gerçekleşebilmektedir. Hile/Tağşiş modülü nedeniyle büyük işletmelerde de yaygın olarak kullanılmaktadır.

Msc MARS Hızlı Süt Analiz sisteminin diğer FOSS çözümlerine kıyasla fiyatının daha uygun olması, ulaşılan sonuçların tekrarlanabilirliği veya doğruluğu konusunda bir sapmaya neden olacağı anlamına gelmemelidir. Msc MARS’ın kalibrasyonunda analiz edilebilen ürün çeşit sayısı ve analiz sonuçlarında yer verebileceğiniz parametre çeşitliliği daha dar bir grupta yer almaktadır. Sonuçların doğruluğu ve tekrarlanabilirliği, daha yüksek kapasite ve dolayısıyla daha yüksek yatırım maliyetine sahip olan FTIR sistemleriyle hiç bir farklılık göstermemektedir.

Msc MARS’ın geliştirilmesinde amaç, işletmelerin elzem olarak gördükleri parametrelerin anlık olarak tespitini yapmalarını mümkün hale getirmektir. Çok daha yüksek kapasite ile çalışan işletmelerde bütün bileşenler hem maddi açıdan hem de kalite unsuru olarak hayati önem taşımaktadır. Bunu bir örnekle açıklayacak olursak, FOSS’un diğer bir FTIR sistemi olan ve Msc MARS ile arasında hatırı sayılıır fiyat farkı olan FT1 sistemiyle sütün sadece protein değerine değil, aynı zamanda kazein değerine de ulaşabilmektesiniz. Kazein süt proteininin %79-82 lik kısmını ihtiva eder ve sütten peynire geçer. Diğer %18 lik kısım serum proteinleri olarak da tanımladığımız albumin ve globulinlerdir.

Özellikle salamura tipi peynirlerde, sinerezis aşamasında pıhtıdan ayrılırlar, peynir bileşimine katkıda bulunmazlar. Kazein oranı randıman için önemlidir çünkü pıhtılaşma kazein miselleri üzerinden gerçekleşir ve yağ globüllerinin de pıhtıda tutulmasını sağlar, dolayısıyla karlılığı doğrudan etkiler. Kazein değerine ulaşmak orta ölçekli bir işletme için elzem olmasa da yüksek kapasiteli bir süt işletmesi için %0,01 lik bir değer bile çok şey ifade etmektedir.

MARS’ın kalibrasyonunda kazein oranının tespiti dışında yağ asitleri, yoğunluk, SH gibi değerler de kalibrasyonun dışında tutularak, daha geniş bir kitlenin ulaşabileceği bir fiyatlandırma mümkün hale gelmiştir.

ÇOK İŞLEVLİ, ÇOK YÖNLÜ KOMPAKT BİR CİHAZ

Süt işleme tesislerinde çiğ süt ve krema kabulünde testlerin pratik ve hızlı bir şekilde yapılması zorunludur. Hızlı süt analiz cihazlarında kullanılan FTIR optik donanımları, teknolojide yaşanan son gelişmeler doğrultusunda tasarlanan Msc MARS cihazı ile küçük ve orta ölçekli süt işletmelerde de kullanabilir hale geldi. Kompakt tasarımlı bu yeni cihaz, FTIR teknolojisi yardımıyla süt ve kremada öncelikli parametrelerin başlıcalarını (yağ, protein, laktoz, toplam kuru madde, yağsız kuru madde ve donma noktası) hızlı bir şeilde tespit edebiliyor.

Msc MARS’ın çiğ sütün gerçek parametre değerlerine 60 saniyede ulaşması ile işletmeye alınan çiğ süt bileşimindeki değerlere uygun prosese hızlı bir şekilde yönlendirilmektedir. İşletmeye farklı kaynaklardan çiğ süt alınıyorsa bu sütlerin bileşimine hızlı bir şekilde ulaşarak; özellikle yağ, protein ve nem değerlerini gözlemleyerek, hangi oranlarda karıştırılabileceği hususunda fikir sahibi olabilirsiniz. Böylece kusursuz bir standardizasyon ile üretimden maksimum verimi almanız mümkün hale gelir.

Cihaza opsiyonel olarak eklenebilen Peynir Altı Suyu (PAS) kalibrasyon modülüyle, peynir üretiminde baskılama esnasında telemeden numune alma imkanı olamayacağı gibi, numune almak için baskılamaya ara vermenin de proses açısından ciddi sıkıntılar oluşturacağı göz önüne alındığında, tekneden ayrılan PAS’nun yağ ve protein değerlerine 60 saniye içerisinde ulaşarak, işletmeniz için belirleyeceğiniz limitler ile baskılama sürecini en doğru zamanda noktalamanız mümkün hale gelecektir.

HİLE VE TAĞŞİŞ TESPİTİ

Doğal çiğ sütün kendine özgü parmak izine benzer bir spektrumu bulunmaktadır. FTIR tekniği kullanan MARS cihazı, bu spektrumu tanıyabilecek şekilde programlanabilmektedir. Yapılan spektrum karşılaştırması ile saf sütün özelliklerine uymayan madde tespit edilince sistem uyarı vermektedir. Böylece karşılaştırma tekniği kullanılarak, süt içindeki üre, sukroz, potasyum nitrat, sodyum bikarbonat (soda), formaldehit gibi meddeler kolaylıkla tespit edilmektedir.

Msc MARS Hızlı Süt Analiz Sistemi ile beraber opsiyonel olarak sunulan Hile/ Tağşiş Modülü sayesinde “VAR/YOK” şeklinde bir sonuca ulaşabilirsiniz.

Genel Tağşiş Modülü ile; süt spektrumunda herhangi bir anormallik olup olmadığını tespit ederek, çiğ sütün güvenilirliği hakkında fikir sahibi olabilmektesiniz. Cihazdan alacağınız uyarıyı referans alarak, daha detaylı bir analiz için sütü henüz hammadde alım noktasında laboratuvara alarak ne gibi bir sorun olduğunu görebilirsiniz.

Hedefli Tağşiş Modülü sayesinde; Folmaldehit, Sodyum Bikarbonat, Potasyum Nitrat, Üre ve Sükroz maddelerinin sütte hangi oranda (yüzde olarak) bulunduğunu tespit edebilirsiniz.

FOSS’TAN TÜRKİYE’YE ÖZEL BÜYÜK KAMPANYA

FOSS 2017 yılı sonuna kadar geçerli Türkiye’ye özel bir kampanya başlattı. Msc MARS cihazının standart donanımı ile 6 parametrenin (yağ, protein, laktoz, toplam kuru madde, yağsız kuru madde ve donma noktası) analizi 60 saniyede yapılabiliyor. Kampanya dahilinde cihaz alımında 6 parametreden en çok kullanılan 4 parametre seçilerek %30’a varan fiyat avantajından yararlanmak mümkün. Tabii yeni cihazı alırken eski cihazı da Tekafos’a vermek gerekiyor. FOSS Türkiye’ye özgü düzenlediği bu kampanya ile Türkiye’deki süt analiz cihazlarının yenilenmesini ve geniş bir işletme kitlesine ulaşmayı amaçlıyor. Bu kampanya Türkiye’nin süt kalitesini artırmak için büyük bir fırsata dönüşebilir.

SEKTÖRÜN KALBİ OLAN KOBİ’LERDE KALİTEYİ ARTIRACAĞIZ

Dünyanın en büyük süt analiz cihazları üreticisi FOSS Türkiye Yetkili Distribütörü Tekafos Teknolojik Sistemler’in Yönetici Ortağı Onur Kütük, Msc MARS’ın Türkiye süt sektöründe faaliyet gösteren orta ölçekli firmalara yepyeni bir dünyanın kapılarını aralayacağını şu sözlerle dile getiriyor: “Son yıllarda tarım ve hayvancılığa yönelik hibe ve desteklere paralel olarak ülkemizde üretilen sütün miktarında ciddi bir artış söz konusu. Fakat üretimdeki artıışa rağmen sütün kalitesinde aynı oranda pozitif bir değişim gözlemlenmedi. Yeteri kadar da kalite üzerinde durulmadı.

Global piyasalarda söz sahibi olmak istiyorsak, ürettiğimiz sütün kalitesi de en az miktarı kadar önemlidir. Süt sektörüne yön veren ülkelerin bir çoğunda çiğ sütün standart bir fiyatı yoktur. Bileşiminde yer alan protein ve yağ gibi kalite unsuru olarak kabul edilen bileşenlerin oranlarına ve mikrobiyolojik kalitesine göre sütün birim fiyatı belirlenmektedir. Kalite veya üretim mühendisinin beklentisi, işletmeye alınacak olan çiğ sütü mümkün olan en kısa sürede ve en doğru sonuçlara ulaşacak şekilde analiz etmektir. FOSS bu alanda başarısını ispatlamış bir markadır ve bu yüzden dünya genelinde üretilen toplam süt miktarının yüzde 85’i FOSS marka cihazlar tarafından analiz edilmektedir.

Msc MARS hızlı süt analiz sistemi de FOSS’un süt sektörüne kazandırdığı çözümler arasında yerini aldı. Türk süt sanayisinden de yoğun ilgi gören Msc MARS cihazı küçük ve orta ölçekli süt işletmelerinin hammadde alımında kalite kontrol ve standardizasyon uygulamaları başta olmak üzere, hem son ürün kalitesini hem de karlılığı maksimuma çıkarmak için eşsiz ve yatırıma dönüştürülebilir bir çözüm olarak ön plana çıkmaktadır.

Türk süt sektöründe FOSS Msc MARS süt analiz sistemini yaygınlaştırarak, sektörün kalbi olan küçük ve orta ölçekli işletmelerin laboratuvar konusunda yaşadıkları sorunları köklü bir çözüme kavuşturmayı ve ürün kalitesini artırmayı amaçlıyoruz.”

* İbrahim Akça, Gıda Mühendisi – Tekafos Teknolojik Sistemler (FOSS Türkiye Distribütörü)