Paranızın karşılığını aldığınızı nasıl anlayabilirsiniz?

Çeşitli sistemlerde bakılan ineklerle her gün çalıştığınızda, ineklerin performansı üzerinde negatif etkiye sahip en belirgin faktörün kötü rumen sağlığı olduğunu görebilirsiniz. Hangi yetiştiricilik sistemi uygulanırsa uygulansın, ister yüksek giriş – yüksek çıkış, kapalı barınak sistemi isterse düşük giriş – düşük çıkış mevsimsel otlatma sistemi olsun, bir ineğin tüm sağlık ve performans durumunu rumen sağlığı kontrol etmektedir.

Süt ineğinde rumen fermentasyonu, içerideki mikroorganizma kitlesinin sağlığına ve rumen duvarının fizyolojik fonksiyonlarına bağlıdır. Yem hammaddelerindeki, rasyon formülasyonundaki, yemin verilmesi ve tüketimindeki tutarsızlıklar, rumendeki fermentasyon sürecinde de değişikliklere neden olur. Eğer, uzun süre boyunca rumen içindeki pH suboptimal değerlerde seyrederse o zaman rumen sağlığı da olumsuz etkilenir. Sağlıklı bir rumen, yemin süte dönüşmesini kontrol eder. Yemin süte dönüşmesi de üreticinin karlılığını kontrol eder. Rumen sağlığı, ineğin sağlığını, inek sağlığı da karlılığı etkilemektedir. Rumen sağlığı, inek sağlığı, yemden yararlanma ve karlılık arasındaki bağlantı, inek performansını anlamak bakımından çok önemlidir.

Bir üretici olarak, uyguladığımız beslenme yönetiminin rumenden optimum faydayı almamızı sağlayıp sağlamadığını nasıl anlayabiliriz? Rumen sağlığı açısından ineğin performansını değerlendirebileceğimiz faydalı parametreler nelerdir?

İlk olarak, inekleri inceleyin; inekler yemdeki ve manejmandaki her türlü değişikliği “test ederler”. İnekler, genlerinin programladığı işleri gerçekleştirirler ancak çevrelerine karşı da duyarlıdırlar.

Fiziksel görünümleri ve biyolojik prosesler, onların fizyolojik ve biyokimyasal sağlığına ihanet edebilir. Bu nedenle, bir süt çiftliğinin başarısında ineklerin gözlenmesi, takip yöntemlerinin kullanılması, günlük, haftalık ve aylık bazda beslenmenin ineklerin sağlığı ve performansı üzerindeki etkilerinin ölçülmesi kritik derecede önemlidir.

İkinci olarak, ortalama süt ve sütteki katı maddelerin üretimi iyi bir başlangıç noktası olabilir. Ancak kuru madde tüketimini bilmeden sadece verimin bilinmesi yeterli değildir. Verimlerine göre olması gerekenin altında veya üzerinde yem tüketen ineklerde, karlılık ve besin maddelerinden yararlanma olumsuz etkilenir. İneklerin, her zaman formüle edilen rasyonları tükettiği ve sindirdiği tahmin edilir. Yemden yararlanma etkinliği (FCE), üretilen enerjisi düzeltilmiş sütün kuru maddede tüketilen kilogram yeme oranıdır ve bu oran, inek performansının ölçütüdür ve yemin sindirilebilirliği ile süt verimi arasında bağlantı kurar. Sürünün, belirli bir periyottaki ortalama FCE oranı, performanstaki eğilimi yansıtır ve toplam tüketilen yem marjını yansıtmak için yem ve süt fiyatıyla ilişkilendirilebilir. Ayrıca bu hesaplamalardan faydalı bilgiler de edinilebilir. Tahmin edilen tüketime karşılık gerçek yem tüketimi, kaba yemlerdeki kuru maddede şekillenen değişikliklerin etkisi, sağımdaki gün sayısının, süt ve sütteki katı madde veriminin etkisi.

Üçüncü olarak, sütteki katı maddelerin miktarları ve süt yağının proteine oranı, laktasyon başlangıcında negatif enerji dengesi riski veya pik tüketimde ve verimde sub-akut rumen asidozu (SARA) riski olup olmadığını değerlendirmek için faydalıdır.

Bu ölçümlerin ve takiplerin birleştirilmesi, inek performansını ortaya koyar. Böylece “risk altındaki” inekleri korumanın yanısıra rumen işlevini ve tüm karlılığı arttırmak için atılacak sonraki adımda izlenecek stratejiler belirlenebilir.

Özet olarak, hızlı ve ekonomik şekilde çiftlikte bilgi toplayabilmek için ineklerin durumunun gözlenmesi, sürüdeki ortalama FCE’nin ölçülmesi ve süt kayıt analizlerinin incelenmesi gereklidir. Bu şekilde, bir çiftlikte uygulanan spesifik beslenme programının süt verimi ve inek sağlığı göz önünde bulundurulduğunda, gerçekten para kazandırıp kazandırmadığına dair bilinçli bir değerlendirme yapılabilir.