Süt endüstrisinde teknoloji mucizesi

“Milkomak olarak, insan hatalarının sıfıra indirildiği, üretimde ve hijyende mükemmel bir standardın yakalandığı; altyapısı ve üretim teknolojileriyle verimliliğin elde edildiği bu yatırımın, temsilciliğini yürüttüğümüz firmalarımızla birlikte ana yüklenicisi olduğumuz için gurur duyuyoruz.”

Azerbaycan’ın lider gıda dağıtım firmalarından Atropatena yakın coğrafyanın en modern entegre süt tesislerinden birini kurdu. Bu tesisi Azerbaycan’a, temsilciliğini yürüttüğü fi rmalarla birlikte Milkomak kazandırdı. Milkomak birçok endüstriyel gıda ve süt işleme fi rmasının Türkiye temsilciliğini yürütüyor. Milkomak Genel Müdürü Mehmet Ali Akbulut, Azerbaycan’da kurulan Atena Süt Fabrikasını endüstriyel süt işleme  teknolojilerinin ulaştığı son nokta olarak niteliyor.

Teknolojisiyle bölgede örnek bir süt işleme tesisi kurdunuz. Niçin Azerbaycan?

Fabrikayı Azerbaycan’da Danone ürünlerinin distribütörlüğünü de yapan Atropatena şirketi yaptırdı. Danone’nin ‘ortak üretim’ talebinden yola çıkılarak 2007 yılında yatırım kararı alındı. İlk etapta mütevazı kapasitelerde düşünülen bu proje, yapılan pazar araştırmaları sonucunda 400 ton/gün süt işleyebilecek büyük bir projeye dönüştü.

Süreç nasıl işledi, biraz bahsedebilir misiniz?

Yatırımcı fi rmanın 2008’de açmış olduğu ihaleye, konusunda dünyanın en büyük, en tanınmış şirketleri davet edildi. Oldukça uzun ve detaylı bir değerlendirme sürecinden sonra,ihaleyi, temsilciliğini yürütmüş olduğumuz REDA-ITALYA fi rması kazandı. REDA olarak; tesisin tüm proses makinelerini, Plakalı ve borulu pastörizatörlerini, ısıtıcıları ve soğutucuları, süt temizleme separatörlerin, krema separatörlerini, bactofugatörleri, evaporatörü, CIP sistemini, komple tesis otomasyonunu, paslanmaz çelik boru ve destek hatlarının montajlarının yapımını üstlendik. Bunların yanı sıra diğer temsilciliklerimizle de, yatırımın tüm Soğutma tesislerini, HDPE şişe yapma hattını, dolum ve paketleme makinelerinin büyük bir kısmını sağladık. Ayrıca, 21 adet süt toplama merkeziniprojelendirerek, makine ekipmanlarının tümünü temin ettik.

Bölgenin tam otomasyona sahip en büyük süt fabrikası Atena hakkında biraz teknik bilgi verebilir misiniz?

Tesis Azerbaycan’ın Karabağ bölgesinin Ağcabedi şehrinde, 222.000 m2 arazi içinde 14.000 m2 kapalı alana sahip. Tesise yatırım süreci içinde 500 TIR dolusu makine ve ekipman gönderildi. 50 km borulama, 17 km boru destekleri yapıldı. Tesise 5400 km kablo döşendi. Tesisin en büyük özelliği olan otomasyon altyapısında 2104 adet otomatik vana, yüzlerce akış, ph ve basınç ölçer kullanıldı.

Tesisin dünya ile haberleşmesi için, sadece tesise ait olan fi ber optik bir kablo döşendi. Tesis 24 saat 80 kamera ile izlenebilmekte, 190 multi sensör ile her türlü tehlikenin (yangın, duman, hırsız vb.) tedbiri anında alınabilmektedir. Bu entegre tesisin en önemli özelliklerinden birisi de alt ve üst yapılarının doğa dostu olması, çevreye zarar verecek hiçbir yönünün olmamasıdır.

Bu entegre tesiste hangi ürünler üretilecek?

2011 yılı için pastörize süt, yoğurt ve peynir grubundan 54 farklı süt ürünü üretilecek. Yüksek teknolojiye sahip olan bu fabrikada üretilen bazı ürünler, maalesef ülkemizde henüz üretilmiyor. Bunların başında ABD’de başlayan ve son birkaç yıldır Avrupa’nın bazı ülkelerinde UHT sütün yerini almaya başlayan ESL(Extended Shelf Life) uzun ömürlü pastörize süt gelmektedir. Normalde pastörize sütün raf ömrü en fazla 5 gün iken ‘REDA’ nın teknolojisi ile üretilen ESL pastörize sütün raf ömrü 28 gün. Ayrıca bu sütü içtiğiniz anda lezzeti karşısında hakikaten ‘mucize süt’ diyebiliyorsunuz. Bununla birlikte yoğurt ve peynir grubundan pek çok farklı ürün var.

Tesisin kalite sistemleriyle ilgili ne söyleyebilirsiniz?

4 tane çok gelişmiş laboratuvarı var. Bu laboratuvarlar, çeşitli uluslar arası kuruluşlarca akredite edildi.Azerbaycan’da ISO 22000 ve BRC kalite belgesini alacak olan ilk ve tek süt endüstrisi tesisi bu fabrikadır. Size tek bir ürün için çarpıcı bir örnek vermek istiyorum. ESL pastörize süt , süt alım sürecinden şişeye girdikten ve pazara sunulma aşamasına gelene kadar 98 farklı analize tabi tutuluyor.

Tesiste kimler görev alıyor?

Kullanılan otomasyon teknolojisi sayesinde tesisde, bir kişi elli kişi verimliliğinde çalışıyor. Üst yönetim ve teknik kadrosunda, ülkemizin en büyük en deneyimli tesislerinde çok uzun yıllar yöneticilik yapmış ve teknik kadrolarda çalışmış 14 profesyonel Türk mühendis arkadaşımız görev yapıyorlar. Yatırımın farklılığı, kısa sürede ülkemizde ve yakın ülkelerde duyuldu. Bu kadar yüksek teknolojileri içeren bir tesiste çalışmak için, dünyanın pek çok yerinden nitelikli profesyonellerin talepte bulundukları bilgisi geliyor.

Fabrikayı görmek ve gezmek isteyen yatırımcılara yardımcı oluyor musunuz?

Teknolojide artık gizlilik diye bir şey yok, o eskilerde kaldı. Biz ülkemizdeki iyi niyetli tüm yatırımcılarımızla bilgi paylaşabileceğimiz gibi, yatırımcı fi rma sahipleri ya da üst düzey yöneticileri, bizimle temas kurmaları  durumunda tesisi gezip görmeleri için gerekli kolaylığı sağlayabiliriz.

Yaklaşık 30 yıldır sektördeyiz ve mesleğimiz gereği, dünyanın pek çok yerinde yeni tesisleri geziyor, yeni teknolojileri takip ediyor ve müşterilerimizi gezdiriyoruz. İddia ediyoruzki ATENA adındaki bu tesis, bu alanda dünyadaki sayılı tesislerden biri oldu. Türkiye ve yakın coğrafyamızda bu tesiste kullanılan teknolojilerin tümünün seviyesini yakalayan tesis henüz yok. 400 ton/gün süt işleme kapasitesi ile ülkemizdeki bazı büyük frrmalarla kıyaslayınca kapasitesi küçük gelebilir.

Ancak kapasitenin makinelerin fiziki boyutlarıyla ilgili olduğu unutulmamalıdır. Örneğin 20 tonluk bir süt alım hattı yerine 40 tonluk bir hattı kurarak kapasiteyi büyütebilirsiniz. Oysa burada önemli olan, tesiste kullanılan üretim ve işletim teknolojisidir.

Yatırımcı fi rma pazarlama çalışmaları ile ilgili nasıl bir plan yapıyor?

Yatırımcı fi rma; 600 kişilik satış kadrosu, 250 araçlık fi losu ile her gün 6.500 noktaya ulaşan ve pek çok uluslar arası şirketin ürünlerinin dağıtımını yapan, Azerbaycan’ın önde gelen şirketlerinden birisidir. Süt işleme tesisi yatırımı, bu şirketin ilk üretim yatırımıdır. Firma kurumsal kimlik, PR çalışmaları için uluslararası bir şirket olan Saatchi & Saatchi reklam ajansıyla çalışıyor. Reklam ajansı yetkilileri, tesisi gezdikten sonra markanın sloganını Azeri lisanı ile “Süd Möcüzesi”, yani ’Süt Mucizesi’ olarak belirledi. Tüm faaliyetlerde bu slogan ön planda olacak. Bana göre de çok isabetli bir slogan. Reklam kampanyaları 15 Nisan’dan itibaren başta TV olmak üzere pek çok mecrada başlayacak.

Tesisin yatırımcı fi rmaya maliyeti ne oldu ve tesiste üretim ne zaman başlayacak?

Yatırımcı fi rmaya yaklaşık 50 milyon Avro’ya mal oldu. Bu yıl ve gelecek yıl yapılması planlanan hayvancılık yatırımlarıyla bu rakamın 65 milyon Avro’ya ulaşması bekleniyor. Seri üretime 2 Mart 2011’de geçen tesisin resmi açılışı, Mayıs ayının ilk yarısında Azerbaycan Cumhurbaşkanı Sayın İlham Aliyev tarafından yapılacak. Bu seremoniye Türkiye ve İtalya’dan da üst düzey politikacı, bürokrat ve işadamları davet edildi.

Yatırımı dünyanın en modern entegre süt tesisi olarak niteliyorsunuz. Bu ifadeyi biraz açar mısınız?

Evet, gerçekten de “Süt edüstrisinin rüya tesisi” olarak adlandırabileceğimiz bir yatırıma imza atıldı. Tesise sütün geldiği ilk andan başlayıp paketlemelerin de dahil olduğu süreçlerin tümü, bir odadaki operatör tarafından kontrol ve kumanda edilebiliyor. Bugün bu tesiste ortaya koyduğumuz teknoloji, akışkan gıda endüstrisinde gelinen “gerçek son noktadır.”

Çok rekabetçi fi yatlarla, rakiplerimizi bu projenin pek çok fazında, devre dışı bırakmayı başardık. Henüz bir aylık deneme üretimi sürecinde olmasına rağmen verimli sonuçları ile çok kısa sürede tesisin kendini amorti edeceği gerçeğini gördük. Bu da verilen emeklerin, harcanan paraların doğru yere gittiğini gösteriyor ki, şu anda yatırımcı firma, biz tedarikçiler, tesis çalışanları ve bu işletmeye hammadde (çiğ süt) sağlayan binlerce çiftçi büyük bir mutluluk içinde.