Çiğ sütü zamlı satmak için 3,6 yağ oranı şart

Ulusal Süt Konseyi’nin 30 Haziran’da Ankara’da gerçekleştirilen toplantısından çiğ süte şartlı zam kararı çıktı. Sütün litre fiyatı 1,30 lira olarak açıklanırken bu fiyat 3,6 yağ ve 3,2 protein oranı şartına bağlandı.Ulusal Süt Konseyi’nin 30 Haziran’da Ankara’da gerçekleştirilen toplantısından çiğ süte şartlı zam kararı çıktı. Sütün litre fiyatı 1,30 lira olarak açıklanırken bu fiyat 3,6 yağ ve 3,2 protein oranı şartına bağlandı.

Ulusal Süt Konseyi (USK) çiğ süt fiyatlarının değerlendirilmesi için yılda iki kez toplanıyor. Bu yılın ikinci fiyat belirleme toplantısı 30 Haziran 2017 Cuma günü Ankara’da Gıda Tarım ve Hayancılık Bakanlığında yapıldı. Toplantıda Haziran 2017 itibariyle Konseyin 1 litre çiğ süt maliyetini 1 lira 8 kuruş olarak hesapladığını açıklamasına üretici temsilcileri tepki gösterdi. Üretici temsilcileri referans fiyatın 1,40-1,45 lira arasında olmasını talep ederken sanayici temsilcileri ise 1 lira 27 kuruş önerisinde bulundu. Kamu temsilcileri ise fiyatın 1,35-1,40 lira arasında olması gerektiği yönünde görüş bildirdiler. 4 saat süren toplantının sonunda çiğ sütün yeni referans fiyatı 1 Ağustos 2017-28 Şubat 2018 tarihleri arasında geçerli olmak üzere 1 lira 30 kuruş olarak belirlendi. Bu fiyat için gereken kalite değerleri ise yağda 3,6, proteinde 3,2 olarak açıklandı.

Ulusal Süt Konseyi (USK) çiğ süt fiyatlarının değerlendirilmesi için yılda iki kez toplanıyor. Bu yılın ikinci fiyat belirleme toplantısı 30 Haziran 2017 Cuma günü Ankara’da Gıda Tarım ve Hayancılık Bakanlığında yapıldı. Toplantıda Haziran 2017 itibariyle Konseyin 1 litre çiğ süt maliyetini 1 lira 8 kuruş olarak hesapladığını açıklamasına üretici temsilcileri tepki gösterdi. Üretici temsilcileri referans fiyatın 1,40-1,45 lira arasında olmasını talep ederken sanayici temsilcileri ise 1 lira 27 kuruş önerisinde bulundu. Kamu temsilcileri ise fiyatın 1,35-1,40 lira arasında olması gerektiği yönünde görüş bildirdiler. 4 saat süren toplantının sonunda çiğ sütün yeni referans fiyatı 1 Ağustos 2017-28 Şubat 2018 tarihleri arasında geçerli olmak üzere 1 lira 30 kuruş olarak belirlendi. Bu fiyat için gereken kalite değerleri ise yağda 3,6, proteinde 3,2 olarak açıklandı.

Önceki dönemde kalite değerleri yağda 3,5, proteinde 3,1 olan çiğ sütün referans fiyatı 1 lira 21 kuruş idi.

Konsey’in belirlediği yeni fiyat sanayici temsilcileri tarafından memnuniyetle karşılandı. Konu ile ilgili açıklama yapan SETBİR Yönetim Kurulu Başkanı Tarık Tezel, iki yıldır süt piyasalarında ciddi bir kriz yaşandığını, bu kriz sırasında uluslararası piyasalarda -çeşitli ülkelerde farklılık göstermekle beraber- 2015 yılının ortalarından itibaren 2016 yılının sonuna kadar, çiğ süt fiyatlarının ortalama yüzde 60 oranında gerilediğini dile getirdi.

Tezel, uluslararası piyasalardaki bu duruma rağmen, Bakanlığın aldığı tedbirler ve sektörün özverisi ile bu dönem içinde Türkiye’de çiğ süt fiyatlarının düşmediğini kaydetti. Tezel üreticinin sıkıntısını bir nebze olsun gidermek için 2016 yılının sonunda (30 ay sonra) çiğ sütün litre fiyatının yüzde 5 oranında artış ile 115 kuruştan 121 kuruşa yükseltildiğini söyledi. Tezel 130 kuruş olarak belirlenen yeni çiğ süt fiyatının süt sektörüne hayırlı olmasını diledi.

“BU GİDİŞLE İŞLEYECEK SÜT BULAMAYACAKSINIZ!”

Üretici temsilcileri ise bu fiyat ile üretimde sürdürülebilirliğin sağlanamayacağını dile getirdiler. Tüm Süt, Et ve Damızlık Sığır Yetiştiricliği Derneği (TÜSEDAD) Başkanı Sencer Solakoğlu, çiğ süt fiyatının 1 lira 45 kuruş olması gerektiğini söyleyerek sanayicilere şöyle seslendi:
“USK’ya gönderdiğiniz memurlarınızın zafer olarak algıladıkları süt fiyatı aslında memleketimizi öyle bir yere getirecek ki sizler işleyecek süt bulamayacaksınız. O gün gelince süt 2 lira da olsa işe yaramayacak. Biz hepimiz gelip geçiciyiz bu dünyada. Hiç mi evlatlarınızın geleceğini düşünmezsiniz? Ne olurdu 1,45 lira olsaydı süt. İnek kesmek yerine gebe bırakmaya çalışacaktık ve belki bu et krizi 2 yıl içinde artık gündem olmaktan çıkacaktı.

Zaten süt fazlasını devletimiz almayı garantiliyor. Bu ülkenin geleceği 15 kuruş olmamalıydı. Vebali sizin boynunuzda unutmayın. Unutmayın hepinizin işletmesinin önünde bu ülkenin bayrağı dalganıyor! Gıdada yurt dışına bağımlı bir ülkenin topu tüfeği veya parası önemsiz kalır eğer halkı yiyecek bir şey bulamaz ise. Katar’a bakın örnek alın, Ya bizim başımıza böyle bir şey gelir ise? İşte o zaman paranın yenilemediğini anlayacaksınız.”

TABLO:  TOPLANAN SÜTLERDE YAĞ VE PROTEİN ORANI ORTALAMASI

TABLO:  SANAYİYE AKTARILAN ÇİĞ SÜT MİKTARI AZALIYOR

Türkiye İstatistik Kurumu

SÜTTEKİ YAĞ ORANI 3,5’İN ÜZERİNE HİÇ ÇIKMAMIŞ

Türkiye Süt Üreticileri Merkez Birliği Başkanı Tevfik Keskin ise çiftçinin ayakta kalmakta zorlandığına dikkat çekerek fiyata kalite priminin dahil olmasını eleştirdi. 3 yıl önce 1 lira 15 kuruş olan çiğ süt fiyatının bugün 1 lira 45 kuruş olması gerektiğini savunan Keskin, üreticilerin yüksek girdi maliyetleri nedeniyle para kazanamadığını dile getirdi. Üreticilerin ineklerini kesime göndermeye devam edecekleri uyarısında bulunan Keskin, “Üreticiler ancak süt tozu üreterek ayakta kalabilirler, aksi takdirde söz konusu fiyat sürdürülebilir değil, çiftiçinin cebine para girmiyor” diye konuştu.

Yeni referans fiyat için belirlenen yağ oranına ulaşılması resmi istatistiklere göre neredeyse imkansız. Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre sanayiye aktarılan sütlerde 3,6 yağ oranı ortalaması hiçbir zaman olmamış. Resmi istatistiklere göre de Türkiye’de üretilen ve sanayi tarafından işlenen sütün yağ oranı hiçbir zaman yüzde 3,5’in üzerine çıkmamış.

Ayrıca toplanan inek sütü miktarı bahar döneminde en yüksek seviyeye gelmesi gerekirken bu yıl azaldı. TÜİK verilerine göre bir önceki yılın aynı ayına göre süt üretiminde Şubat’ta yüzde 6,6, Mart’ta yüzde 4,8, Nisan’da ise yüzde 5,6 oranında azalma oldu. Çiğ sütte arz daralması yaşanıyor olmasına rağmen çiftçi imkansız bir kalite değerini (3,6 yağ oranı) yakalayabilirse sütünü 1,30 liradan satabilecek. Nasrettin Hoca’nın deyişiyle, “Ölme eşeğim ölme, yaza yonca bitecek”.

“ÜRETİCİ TEMSİLCİLERİNİN GEÇİMLERİ SÜTTEN DEĞİL”

Kendisi de üretici olan Çiğ Süt Üreticileri Grubu Sözcüsü Çapar Kanat, dünyanın hiçbir ülkesinde (Türkiye hariç) çiğ süt piyasasının sanayici kesimin vicdanına, merhametine ve insafına bırakılmadığını kendine has üslubuyla şöyle anlatıyor:

“Türkiye’de çiğ süt üretimi azalmış, kalmamış, gerçekte sütü işleyen sanayicinin hiç de umurunda değildir. Çiğ süt üretimi azalır veya kalmaz ise tüketiciler süt ve süt ürünlerini pahalı(!) tüketmesinler diye hemen süt tozundaki gümrük vergisi sıfırlanır ve ithalat kapıları açılır. Sanayici de ithal edilecek süt tozundan kutu süt, yoğurt, ayran, peynir yaparak tüketicilerin önüne koyar. Şu anda et ve canlı hayvan ithalatında yapılan da budur!

Sorun; üretici temsilcilerinin temsilcilik makamında kime hizmet ettiğidir. Üreticileri sanayiciler karşısında maraba durumuna getiren üretici temsilcileridir. Süt sanayicileri kendi oyunlarını kurabilme gücüne sahipler ve bunu iktidardan aldılar. Üreticiler ve/ veya onların temsilcileri kendilerini korumak için oyun kurabilme gücünü iktidardan isteyemiyorlar bile! Üretici temsilcilerinin geçimleri çiğ sütten değil, oturdukları makamlardan! İşte sorun burada! Bunu da hayvancılık bürokrasisi- siyasetçisi iyi bildiğinden dolayı üretici temsilcilerini iyi güdüyor, yönetiyor ve ses çıkarmamasını, verilene itiraz etmemesini sağlıyor.”