Teşvik ve desteklerin tek elden yönetilmesi

Önceki sayımızda gıda, tarım ve hayvancılık sektörlerindeki teşvik, destek ve hibe programları ile ilgili bir tablo sunacağımızı beyan etmiştik. Sektöre yönelik 8 adet teşvik, destek ve hibe programı tespit ettik. Bu programların çok büyük bir bölümü Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığına bağlı veya ilgili kurumlarca uygulanıyor.

Söz konusu teşvik, destek ve hibe programları kapsamında devlet ve Hükümet tarafından, 10 yıldır sektöre çok büyük miktar ve oranlarda kaynak aktarılmasına rağmen, bir türlü istenen ve hedeflenen üretime, karlılığa veya amaçlanan fayda/maliyet oranına maalesef ulaşılamamıştır.

Teşvik ve desteklerin planlanması, programlanması ve uygulanmasına yönelik sorunları ve çözüm önerilerimizi örneklerle açıklamaya çalışacağız. Ancak önce mevcut uygulamalardaki sorunların ana hatlarıyla tespit edelim.

  • Teşvik, destek ve hibe programı uygulayan resmi kurumlarda aynı yatırım konularında farklı uygulama rehberlerinin hazırlanması,
  • Teşvik, destek ve hibe programı uygulayan resmi kurumlarda aynı yatırım konularında farklı kapasite, farklı yatırım tutarı, farklı hibe veya teşvik miktarı uygulanması,
  • Yapılabilir, sürdürülebilir ve karlı bir projenin tespitine yönelik proje değerlendirme kriterlerinin her kuruluşa göre farklılık göstermesi ve daha açık ve anlaşılabilir bir şekilde olmaması,
  • Proje uygulama süreçlerinin sıkı denetime tabi tutulmaması, • Yatırımcı firma ve şahısların yaptıkları yatırıma yönelik yeterliliklerinin irdelenmemesi,
  • Farklı sektör ve meslek gruplarının (Doktor, Avukat, Muhasebeci v.s.gibi) serbest meslek sahiplerinin hibe ve teşviklerden yararlanmak için ikinci bir iş olarak bu sektöre yaptıkları yatırımların desteklenmesi,
  • Mevcut gıda, tarım ve hayvancılık işletmelerinin tevsi ve modernizasyonuna yönelik yatırımların desteklenmesi,
  • Bana göre en önemlisi de hibe, teşvik ve desteklerden yararlanan yatırımcıların, kendi konularıyla ilgili uygulamalı eğitime tabi tutulmaması.

Yukarıda belirtilen hususları daha da çoğaltmak mümkün. Ancak, en önemli sorunun tüm teşvik, destek ve hibelerin tek elden yönetilmemesi ve denetlenmemesi olduğu kanaatindeyim. Bu itibarla, sektörün makro seviyedeki sorunlarına bağlı olarak Teşvik Destek ve hibe programlarının sektörün tüm taraflarının katıldığı ve Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığımızın hakemliğinde Ulusal Tarım Kongresi yaparak kendi içimizde günler süren uzun tartışmalardan sonra oluşturulacak Alt Komisyonlar tarafından hazırlanacak tarafsız ve bağımsız raporlar ışığında Ulusal Tarım Strateji Belgesi hazırlanmalıdır.

Bu strateji belgesinin üç önemli göstergesi olmalıdır:

  1. Yapılabilir,
  2. Sürdürülebilir ,
  3.  Ekonomik ve sosyal sonuçları ölçülebilir olmalıdır.

Sonuç olarak; ULUSAL TARIM POLİTİKALARI bu çerçevede belirlenmeli ve de tüm Teşvik Destek ve Hibe Programları tek elden tüm Türkiye’de aynı kurum ve kuruluş tarafından uygulanmalıdır. Böylece ülke olarak kaliteli gıda üretimini hızla arttırarak dışa bağımlılıktan süratle kurtulabiliriz.

TABLO: DESTEK VE TEŞVİK VEREN KURUMLAR

Kamu KurumlarıTeşvik ve Desteklerİletişim Bilgileri
Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı1.Alan Bazlı Destekler, 2.Biyoljik ve Biyoteknik Mücadele, 3. Fark Ödemesi, 4.Hayvancılık Destekleri, 5.Diğer Tarımsal Desteklertarim.gov.tr
Gıda Tarım ve Hayvancılık BakanlığıGAP-DAP-KOP-DOKAP Hayvancılık Hibeleritarim.gov.tr
Gıda Tarım ve Hayvancılık BakanlığıDamızlık Gebe Düve Yetiştiriciliği Hibe Programıtarim.gov.tr
Tarım ve Kırsal Kalkınma yı Destekleme KurumuKırsal Kalkınmayı Destekleme Programı(KKYDP)tkdk.gov.tr
Tarım ve Kırsal Kalkınma yı Destekleme KurumuIPARD-II Hibe Programı (2014-2020)tkdk.gov.tr
Ziraat BankasıSubvansiyonlu (Düşük Faizli) Yatırım ve İşletme Kredisiziraat.com.tr
Ekonomi Bakanlığı Teşvik Uygulama ve Yab. Serm. Gn. Md.Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkındaki Karar ve Uygulama Tebliğleriekonomi.gov.tr
Kalkınma Bak. Bölge Kalkınma AjanslarıGenel ve Mali Destek Programlarıkalkinma.gov.tr

 

>> Bekir Erenoğlu

Ekonomist, Erenoğlu Danışmanlık Kurucu Ortağı ve Genel Müdürü. Tarım Bakanlığında Dünya Bankası, BM Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) ve Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu (KKDF) ile yürütülen projelerde görev aldı. Başbakanlık ve TBMM'de müşavirlik görevlerinde bulundu. 2005’ten beri Erenoğlu Danışmalık'ta yönetici ortak olarak çalışıyor.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.